امروز تهران تنها 4هزار دستگاه اتوبوس سالم دارد و این در شرایطی است که مردم تهران در ترددهای روزانه خود در رنج هستند و آلودگی هوا نیز باعث رنجش مضاعف آنها شده و می شود.
آمار موجود نشان می دهد حدود 40درصد اتوبوس های تهران با مشکلات مضاعف فرسودگی مواجه هستند و 60درصد ناوگان سالم و غیرفرسوده، همه بار حمل ونقل عمومی در سطح شهر را به عهده دارند.
سیدجعفر تشکری هاشمی معاون شهردار تهران، در این باره به همشهری می گوید: مسوولان باید به اتوبوس به عنوان یک مد حمل ونقلی که اقشار مختلف جامعه از کارگر و کارمند گرفته تا دانش آموز و دانشجو از آن استفاده می کنند، نگاه کنند و برای تقویت آن تلاش کنند. به گفته وی، اگر تلاش مدیریت شهری برای راه اندازی خطوط بی آر تی و ورود اتوبوس های دوکابین به این خطوط نبود، معلوم نبود امروز وضعیت تهران چه می شد.
*لزوم حمایت دولت
ناوگان اتوبوسرانی پایتخت هر روز فقیر و فقیرتر می شود و شهرداری تهران با استفاده از تمام بضاعت خود تلاش کرده این ناوگان را سر پا نگه دارد. معاون شهردار تهران در این باره می افزاید: امروز مدیریت شهری به تنهایی بار اتوبوسرانی پایتخت را به دوش می کشد و در همین راستا هر از گاهی تعدادی اتوبوس را با اتکا به بودجه خود به ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه می کند. اما برای حل مشکل کمبود اتوبوس در تهران، سالانه باید حدود یک هزار دستگاه اتوبوس جدید جایگزین اتوبوس های فرسوده شوند.
از سویی آنچه الگوهای جهانی می نمایاند، اینکه شبکه اتوبوسرانی در تمام دنیا سودده نبوده و به عنوان سیستمی یارانه بگیر، جذابیت چندانی برای بخش خصوصی ندارد و نیازمند حمایت دولت است.
با توجه به برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران و لزوم دستیابی به نه هزار دستگاه اتوبوس در پایان برنامه یعنی سال 1397، هفت هزار دستگاه اتوبوس جدید با اعتباری بالغ بر سه هزار و 150میلیون تومان مورد نیاز اتوبوسرانی تهران است که این اعتبار مورد نیاز باید از سوی شهرداری تهران و دولت تأمین شود.
*قوانین زمین مانده
قوانین زمین مانده در حوزه جلوگیری از فرسودگی اتوبوس ها کم نیست. ماده هقت قانون توسعه حمل ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب اول دی 1386تصریح می کند که: دولت موظف است سیاست های بخش حمل ونقل همگانی شهری را به گونه ای تنظیم کند که از ابتدای سال 1391در مجموع 75درصد سفرهای درون شهری پوشش داده شود.
در شهر تهران نیز باید نسبت حمل ونقل عمومی از کل سفرهای درون شهری برای اتوبوسرانی 25درصد، تاکسیرانی 20درصد و مترو 30درصد باشد.
بدین ترتیب مشخص می شود که دولت باید سه چهارم گام های کنترلی آلودگی هوا در بخش حمل ونقل عمومی را بردارد اما قوه مجریه چه سهمی در حمل ونقل عمومی تهران دارد؟ قانون مذکور در بند دیگر تأکید می کند که: دولت باید معادل 5/82درصد قیمت اتوبوس را به عنوان کمک بلاعوض پرداخت کند و شهرداری ها نیز تنها 5/17درصد از قیمت اتوبوس را باید پرداخت کنند. اما برخلاف این بند صریح قانون، در 5سال اخیر نه تنها یک اتوبوس که ریالی از معادل قیمتی اتوبوس های خریداری شده به تهران تعلق نگرفته است.
*شرایط اضطراری تهران در اتوبوسرانی
قوانین فرادستی پایتخت در ارتباط با خروج اتوبوس های فرسوده کم نیست. براساس طرح جامع حمل ونقل و ترافیک تهران که به تصویب شورای اسلامی شهر تهران و شورای عالی ترافیک کشور نیز رسیده، هم اکنون باید 11هزار دستگاه اتوبوس در تهران داشته باشیم که با احتساب توافقات مرحله اول اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها باید به 13هزار دستگاه می رسید و عدد رشد آن مربوط به مرحله دوم هدفمندی یارانه ها نیز سالانه هزار دستگاه است که عدد اتوبوس های تهران را به 15هزار می رساند.
بدین ترتیب اتوبوسرانی تهران در شرایط اضطراری اداره می شود و در این باره نه تنها به توافقات مرحله اول طرح هدفمندسازی یارانه ها مبنی بر افزایش 2هزار دستگاه اتوبوس جدید به تهران عمل نشد بلکه تهران از دریافت اتوبوس های سالانه مصوب قانون نیز محروم بوده و اتوبوسی از محل سهمیه های وزارت کشور دریافت نشده است.