به گزارش ایرنا، حراج آثار هنری مدرن و معاصر ایرانی که به حراج تهران معروف است جمعه هشتم خرداد ماه در هتل آزادی تهران برگزار شد.
گران ترین اثر فروخته شده در این حراج تابلویی از سهراب سپهری بود که با قیمت 2 میلیارد و 800 میلیون تومان رکورد زد. این حراج امسال واکنش رسانه های خارجی همچون فایننشیال تایمز و گاردین را هم برانگیخت. هنرمندان و کارشناسان ما نیز نظرات متفاوتی را درباره این حراج اظهار کرده اند که برخی از آن ها جالب توجه است.
احمد وکیلی، هنرمند نقاش در گفت وگو با ایرنا با تشبیه حراج تهران به دو روی سکه، این حراج را از دو منظر مثبت و منفی مورد توجه قرار داد و گفت: این حراج از یک سو ارزش برخی از آثار هنری را برای ما روشن می سازد و قیمت این آثار که در آن ها فرهنگ و هنر کشورمان مستتر است، افزایش پیدا می کند؛ از سوی دیگر، منجر به ایجاد بازاری کاذب می شود که همه چیز را به هم می ریزد؛ اینکه در حراج تهران مبنا «هنر» است ما را متضرر می کند؛ به این معنا که همه این گونه تصور می کنند هر اثری که در آنجا به فروش برسد، حتماً ارزش هنری دارد؛ در حالی که این گونه نیست.
وکیلی ادامه داد: در کشورهای پیشرفته ما شاهد آن هستیم که «حراج» و «جریانات هنری» دو مقوله جدا از هم هستند؛ اما در کشور ما هنوز برای چنین فرهنگی بسترسازی نشده است.
برخی هنرمندان همچون ایرج اسکندری - نقاش و رئیس دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنر- بر این اعتقاد بودند که بحث اقتصاد هنر به عنوان یک مقوله عام در حراج تهران مطرح است و اگر معادلات مربوط به مسائل اقتصادی در این حراج در نظر گرفته نشود، با شکست مواجه خواهیم شد.
وکیلی نیز با تأکید بر اینکه تخصصی در زمینه اقتصاد هنر ندارد، این اعتقاد را مرتبط دانست و به عنوان هنرمند نقاشی که از بیرون به این حراج نگاه می کند، مهر تأیید بر آن گذاشت.
این هنرمند به علاوه درباره اینکه چرا برخی هنرمندان برای شرکت در این حراج دعوت نشده بودند، معتقد بود: دعوت هنرمندان به این حراج، امری سلیقه ای است؛ چرا که این حراج بیشتر جنبه تجاری دارد و در دنیای تجارت، برگزارکنندگان حراج، آزادی انتخاب دارند.
این در حالی بود که ناصر آراسته، عضو افتخاری انجمن نقاشان ایران، از فقدان اطلاع رسانی درست برگزارکنندگان این حراج و انتخاب و دعوت هنرمندان اظهار نارضایتی کرد و به خبرنگار فرهنگی گفت: از آنجایی که این حراج به طور شخصی برگزار شد، تنها از هنرمندان خاصی دعوت و به نفع عده ای خاص برگزار شد.
آراسته که در سال 1349 در رشته نقاشی با درجه ممتاز از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و هم اکنون عضو هیئت علمی گروه نقاشی دانشگاه آزاد است، افزود: برای برگزاری چنین حراج مهمی اطلاع رسانی جامعی لازم است.
این هنرمند نقاش که تاکنون آثارش در کشورهای بسیاری همچون فرانسه، اسپانیا، آمریکا، یونان، ایتالیا، لبنان، فلسطین، بنگلادش و انگلیس در معرض نمایش گذاشته شده است، عنوان کرد : این درست است که هنرمندانی چون کمال الملک یا سهراب سپهری برای ما ارزشمند هستند؛ اما هنرمندانی که در قید حیات هستند بیشتر به حمایت و فروش آثارشان نیاز دارند.
مجید ملانوروزی، مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از دیگر کسانی بود که برای تهیه این گزارش به سراغ وی رفتیم؛ وی درباره ارزیابی خود از برگزاری چهارمین حراج تهران به خبرنگار فرهنگی اظهار کرد: حراج ها به عنوان بخشی از فروش آثار هنری در همه جای دنیا شناخته شده و ارزشمند هستند؛ چرا که بسیاری از آثار هنری که زمینه حضور و فروششان در نگارخانه ها فراهم نباشد، در حراج ها دیده می شوند.
ملانوروزی که رئیس موزه هنرهای معاصر تهران نیز هست با انتقاد از حضور آثار هنرمندان جوان در حراج تهران، افزود: بهتر است آثار جوانان در نگارخانه ها به حراج گذاشته شود؛ چرا که برخی قیمت های این آثار در کنار آثار هنرمندان پیشکسوت واقعی به نظر نمی رسد.
وی همچنین اظهار کرد: معمولاً در حراج های دنیا کارهای مهم به فروش می رسد؛ کارهایی که شاید زمینه فروش آن ها در نگارخانه ها فراهم نباشد؛ امکان فروش آثار پیشگامانی چون حسین زنده رودی، کمال الملک و سهراب سپهری در نگارخانه ها با ارزش واقعی امکان پذیر نیست.
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اینکه چرا متولیان این حراج برخی هنرمندان پیشکسوت را برای فروش آثارشان دعوت نکرده بودند، گفت: این حراج شخصی و متعلق به بخش خصوصی است؛ بخش خصوصی در انتخاب هنرمندان مختار است؛ در نتیجه برخی هنرمندانی که به این حراج دعوت نشده اند از برگزاری آن ناراضی اند و از نحوه انتخاب و دعوت هنرمندان انتقاد می کنند.
وی افزود: از سویی حراج ها نگاهی اقتصادی به هنر دارند و یک جریان فعال فرهنگی محسوب نمی شوند؛ نباید این گونه تصور کرد که حراج تهران جریانی فرهنگی است و هر هنرمندی که اثرش در این حراج با قیمتی بالا به فروش رسیده به معنای آن است که اثر وی ارزشمند تر از سایر هنرمندان بوده است؛ ارزیابی آثار از نظر هنری در موزه ها یا بی ینال ها برآورد می شود. حراج جایی است که اقتصاد حرف اول را می زند.
ملانوروزی تصریح کرد: هنرمندانی هم هستند که آثارشان در حراج شرکت داده نشده است، اما ارزش هنری آثار آنان بیشتر از آثار برخی هنرمندانی است که آثارشان در حراج شرکت داده شده و فروخته شده اند.
وی توجه به آثار این دست از هنرمندان را وظیفه موزه ها و دولت دانست و معتقد بود که باید در جریانات هنری آثار آنان را معرفی کنند.
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به اینکه آیا حراج تهران در دراز مدت به اقتصاد هنر ضربه وارد نخواهد کرد، گفت: به طور یقین این گونه خواهد بود؛ چرا که حراج ها بنگاه های اقتصادی هستند و آثاری را به حراج می گذارند که بتوانند آن ها را با قیمت بالاتری به فروش برسانند.
ملانوروزی همچنین افزود: ما از همه جریان هایی که به ارائه آثار هنرهای تجسمی کمک کنند، حمایت می کنیم؛ حراج تهران یک جریان اقتصادی است که به معرفی و فروش آثار برخی از هنرمندان کمک می کند؛ این حراج را در همین حد باید مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
برگزارکنندگان حراج تهران بیشتر جنبه اقتصادی این حراج را در نظر گرفته اند؛ از سویی شاهد آن بوده ایم که متولیان این حراج به بسیاری از هنرمندان پیشکسوت کم لطفی کرده و آنان را دعوت نکرده بودند؛ که به گفته برخی کارشناسان نحوه انتخاب و دعوت هنرمندان نیز به خصوصی بودن حراج بازمی گردد؛ از طرف دیگر با وجود اینکه این حراج چهارمین مرحله خود را پشت سر گذاشته و در هر چهار مرحله موفق ظاهر شده است، اما این تضمینی برای موفقیت های بعدی آن در بلندمدت نخواهد بود؛ چرا که در این حراج بخش کوچکی از فروش آثار به خالق آن ها داده می شود و بیشتر آن در اختیار گروهی قرار می گیرد که حراج را در انحصار خود دارند و این مسئله اقتصاد هنر را دچار خدشه می کند؛ با وجود آنکه این حراج یک بنگاه اقتصادی است اما اینگونه به نظر می رسد در زمینه اقتصاد هنر آنطور که باید منطقی برخورد نکرده و باید بیش از این به این موضوع توجه کند.