قفل توسعه میدانهای نفتی مشترک با کلید دولت تدبیر و امید باز می‌شود
تابناک تهران - چندی پیش بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم صراحتا توسعه میدانهای نفتی و تولید نفت از غرب کارون را اولویت اصلی وزارت نفت عنوان کرد. به گفته وزیر نفت طبق قراردادهای جدید، هر شرکت خارجی برای اجرای پروژه در ایران باید یک شریک معتبر داخلی داشته باشد و یا یک شرکت ایرانی را در داخل کشور به ثبت رساند؛ به این ترتیب ظرفیت مدیریتی شرکتهای صنعت نفت بالاتر می رود و انتقال فناوری نیز محقق می شود.
به گفته وزیر نفت بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته باید در طول سه سال 700 هزار بشکه تولید از میدانهای غرب کارون داشته باشیم
به گزارش تابناک در منطقه غرب کارون و در نوار مرزی ایران و عراق پنج میدان نفتی مهم آزادگان جنوبی، آزادگان شمالی، یادآوران، یاران شمالی و یاران جنوبی واقع شده که به دلایل مختلف از جمله مشترک بودن همواره خبرساز بوده اند.
در سالهای گذشته به دلیل تحریمها و ضعف مدیریت در حوزه نفت، ایران در استفاده و بهره برداری از میدان نفت و گاز مشترک از همسایگان خود عقب بوده و کشورهایی مانند قطر و عراق گوی سبقت در بهره برداری و برداشت از میادین مشترک را از ایران ربوده اند.
اولویت مهم و بزرگ مردان نفتی
در دولت یازدهم اما بار دیگر توسعه میدانهای مشترک و افزایش ظرفیت تولید نفت باز هم در اولویت قرار گرفت تا جایی که در اواخر سال گذشته اسحاق جهانگيري؛ معاون اول رئيس جمهور اين طرح را از مهمترين تصميمات دولت در ارتباط با ميادين مشترك نفتي دانست و اظهار اميدواري كرد با اجراي اين طرح شاهد تحول در ميادين مشترك نفتي باشيم.
وزیر نفت نیز با بیان این که در توسعه میدانهای غرب کارون و تولید در آن مشکلات زیادی داشته ایم، گفت: مجوزهای لازم را برای امضای قراردادهای بیع متقابل از طریق بند «ق» از شورای اقتصاد دریافت کرده ایم و برای این میدانها ٢٠ میلیارد دلار اعتبار طبق اعلام مسئولان مربوطه تخصیص قطعی داده شده است و ما امیدواریم مراحل اجرایی پرداخت این اعتبارات به خوبی جلو برود.
به گفته وزیر نفت طبق قراردادهای جدید، هر شرکت خارجی برای اجرای پروژه در ایران باید یک شریک معتبر داخلی داشته باشد و یا یک شرکت ایرانی را در داخل کشور به ثبت رساند؛ به این ترتیب ظرفیت مدیریتی شرکتهای صنعت نفت بالاتر می رود و انتقال فناوری نیز محقق می شود.
طرح توسعه يكپارچه ميادين مشترك نفتي غرب كارون با هدف ايجاد ظرفيت توليد روزانه 550 هزار بشكه نفت و با سرمايه گذاري 15.2 ميليارد دلار قرار است با زمان بندي تعیین شده طي 4 سال و بازپرداخت تا سال 1400 به انجام برسد و البته به نظر می رسد با تصويب اين طرح نگاه همگاني و عزم ملي براي توسعه اين ميادين مشترك شكل گرفته است.
غولی به نام آزادگان
میدان نفتی آزادگان بزرگترین ومهمترین چاه نفتی این منطقه و به عنوان بزرگترین میدان نفتی ایران شناخته می‌شود.
اولین اکتشاف‌های این میدان نفتی به دهه ۱۳۵۰ خورشیدی بازمی‌گردد و البته عملیات توسعه‌ای آن از اواسط دهه ۸۰ آغاز شده است. مجموعه ساختار این میدان در سال ۵۶ کشف و اولین چاه آن نیز در سال ۱۳۵۷ به عمق تقریبی ۹۰۰ متر حفر شد. با شروع جنگ تحمیلی عملیات اجرایی و اکتشافی در آن متوقف شد تا اینکه در سال ۱۳۷۴ مجددا این میدان نفتی فعال و در سال ۱۳۷۷ به طور قطعی وجود نفت در آن ثابت شد. ذخایر نفتی این میدان عظیم حداقل ۶۰ میلیارد بشکه اعلام شده است .
در آن سوی میدان، عراق شریک تجاری ایران در این چاه‌های نفتی است که در حال حاضر بیشتر از ما از آن برداشت می‌کند.
آزادگان جنوبی مهمترین میدان این منطقه است که البته به دلیل اخراج و خلع ید پیمانکار چینی طی ماههای اخیر کانون توجه بوده است.
با وجود اینکه 17 سال از کشف این میدان نفتی می گذرد اما هنوز توسعه آن به سرانجام نرسیده و در طی این سالها فراز و نشیب زیادی را تجربه کرده است
سیزده سال پیش ایران و ژاپن به توافقی دست یافتند که بر اساس آن شرکت اینپکس به عنوان پیمانکار توسعه این میدان نفتی انتخاب شد.
اما با وجود مذاکرات پیاپی و کش و قوسهای فراوان پس از چندین سال تعلل سهم اینپکس در پروژه کاهش یافت و با شروع تحریمها این شرکت در سال ۱۳۸۵ از این پروژه انصراف داد.
پس از آن در مهرماه سال ١٣٨٨ و در اوایل دولت دهم، قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی به ارزش 2.5 میلیارد دلار در قالب بیع متقابل بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفت چین به امضا رسید و در نهایت با توجه به تغییرات اعمال شده در طرح جامع توسعه، عملیات اجرایی این طرح از شهریور سال ١٣٩١ همزمان با تصویب طرح جامع تجدید نظر شده آغاز شد.
اما باز هم تولید نفت از این میدان طبق برنامه پیش نرفت و تعلل و تاخیر چشم بادامی ها با تذکر کتبی و شفاهی از سوی شرکت نفت ایران همراه شد و در نهایت ابلاغ اخطار کتبی به پیمانکار چینی این طرح در اوایل زمستان سال گذشته، به حضور چین در این پروژه خاتمه داد.
پس از اخراج پیمانکار چینی تصمیم گرفته شد این پروژه با سرمایه گذاری داخلی شرکت ملی نفت به سرانجام برسد.
بر اساس این گزارش ، در طرح جامع توسعه جدید میدان نفتی آزادگان جنوبی دو فاز تعریف شده است که در فاز نخست توسعه، تولید٣٢٠ هزار بشکه نفت در روز و ١٩٧ میلیون فوت مکعب گاز پیش بینی و مقرر شده است این میزان تولید با حفر ١٨٥ حلقه چاه، ٥٢ ماه پس از تصویب طرح جامع تجدید نظر شده توسعه میدان محقق شود .
از طرف دیگر مناقصه برای افزایش تولید زودهنگام به میزان ٨٠ هزار بشکه از این میدان تا پایان سال ٩٤ ، در حال برگزاری است و همچنین با برنامه ریزی‌های انجام شده به نظر می‌رسد تا پایان سال ١٣٩٥ تولید اولیه ٣٢٠ هزار بشکه در روز محقق می‌شود.
به علاوه افزایش تولید نفت این میدان به روزانه ٦٠٠ هزار بشکه نیز در فاز دوم توسعه در دستور کار قرار دارد.
در همین حال طرح توسعه میدان آزادگان شمالی به شرکت سینوپک واگذار شده که البته اخراج پیمانکار آزادگان جنوبی زنگ خطر را برای این شرکت چینی به صدا در آورده که با جدیت بیشتری کار خود را انجام دهد.
پیشرفت عملیات اجرایی این پروژه که در قالب بیع متقابل اجرا می شود ٨٧ درصد اعلام شده و بر اساس برنامه در نیمه نخست سال ١٣٩٤، به هدف تولید ٧٥ هزار بشکه نفت می‌رسد.
یادآوران از برنامه عقب است
میدان یادآوران نیز از دیگر میادین مشترک منطقه غرب کارون است که بر اساس برنامه زمان‌بندی قرار بود سال گذشته طرح افزایش تولید نفت این میدان مشترک به حدود 50 هزار بشکه در روز عملیاتی شود که این افزایش تولید نفت به سال جاری موکول شده است. اگرچه برنامه اجرای طرح توسعه میدان نفتی یادآوران 50 ماهه است اما به نظر می‌رسد که پیمانکار چینی این پروژه را مدت 80 ماه به پایان برساند.
سهم بیشتر عراق از یاران
میدان نفتی یاران یکی از میادین نفتی ایران است که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری غرب اهواز در نقطه صفر مرزی با عراق قرار دارد و با میدان مجنون عراق، در مخزن نفتی مشترک است. طول این میدان نفتی ۴۸ کیلومتر و عرض آن ۲٫۵ کیلومتر است. میزان نفت درجای میدان یاران در حدود ۲ میلیارد بشکه برآورد می‌شود.
میدان نفتی یاران نیز به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود که در بخش یاران شمالی شرکت ملی نفت ایران میزان نفت درجا را معادل ۹۹۸ میلیون بشکه تخمین زده است که با احتساب ضریب بازیافت 5.3 درصد حدود ۵۲٫۴۸ میلیون بشکه نفت خام این میدان قابل استحصال خواهد بود،اما عراق در برداشت از این میدان مشترک نیز از ایران جلوتر است .
بر این اساس توسعه فاز اول میدان یاران شمالی از پیشرفت 30 درصدی برخوردار شده است. بر اساس اعلام پیمانکار قرار است فاز اول این میدان فروردین 95 وارد مدار تولید شود.
تحریمها دست و پایمان را بست
در سالهای اخیر متاسفانه آن طور که باید و شاید به توسعه میدان های نفتی و گازی مشترک توجه نشده و رقبا به شدت از این غفلت ما استفاده کرده و هر روز سود سرشاری نصیب خود و ضرر هنگفتی را متوجه ایران می کنند.
البته تحریمها در این میان نقش بسیار زیادی داشته اند . کوچ شرکتهای نفتی بزرگ از ایران به بهانه تحریم و بستن قرارداد با شرکتهای دست چندم آسیایی مانند چین و هند و کمبود سرمایه از جمله دلایل عقب ماندن ایران از دیگر شرکا است.
این در حالی است که خبرهای خوبی در خصوص تمایل شرکتهای خارجی به حضور در کارون غرب به گوش می رسد.
چندی پیش مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت از درخواست اروپایی ها برای مشارکت در میادین نفتی غرب کارون خبر داد.
حاج حسین نژاد پروژه های غرب کارون به عنوان یکی از مهم ترین پروژه های صنعت نفت کشور دانست و گفت:با توسعه این میدان تا پایان سال 95 یا اوایل سال 96 تولید به 320 هزار بشکه خواهد رسید.
ارزش این میادین نفتی بر هیچکس پوشیده نیست. خیلی از قدرتهای بزرگ دنیا حسرت داشتن منابع بکر کشور ما را دارند اما متاسفانه خود ما قدر این نعمتهای الهی را نمی دانیم.هر روز تعلل در اکتشاف و استخراج نفت میلیونها دلار خسارت را به ما تحمیل می کند.هر چند وزارت نفت به رهبری مدیری توانا مانند زنگنه عزم خود را برای ستاندن حق ایران جذب کرده اما با جدیت و پشتکار رقبا شاید هیچگاه نتوانیم غفلت چندین ساله را جبران نماییم.در هر حال رسیدن به رقبا در این مارتن نفس گیر و هم تراز شدن با آنها هم در جای خود قابل تحسین و با ارزش است.
امید است با تلاش وزارت نفت و دیگر نهادهای حکومتی ایران به آنچه شایسته است دست یابد و شاهد تولید و تکاپو در همه میادین نفتی و دیگر عرصه ها باشیم.
منبع: تابناک
