همدان یکی از استانهای دارای ذخایر و پتانسیلهای معدنی غنی و متنوع در کشور است بهطوریکه در این استان معادن غنی از سیلیس و سنگآهن و دولومیت وجود دارد که هر یک از این موادمعدنی در صنایع مختلف کاربرد ویژهای دارد.
بهگزارش ایسنا، در استان همدان ۱۲۰ واحد معدن لاشهآهکی، آرن و شن و ماسه با ۹۰۲ میلیون و ۷۴۲ هزار و ۸۷۵ تن ذخیره قطعی و ظرفیت تولید اسمی ۷۷۸۲ هزار تن وجود دارد همچنین در این استان ۲۱ واحد لاشه ساختمانی با ۱۴ میلیون و ۱۸۱ هزار و ۵۰۰ تن ذخیره قطعی و ۶۴۵۵ هزار تن ظرفیت تولید اسمی فعالیت دارد.
تا پایان سال ۹۶ استان دارای ۲۷۸ معدن پروانهدار با بیش از ۲۸ نوع ماده، افزون بر ۱.۷ میلیارد تن و استخراج اسمی سالیانه بیش از ۱۶ میلیون است. در برخی از موادمعدنی، آندالوزیت شیست، فلدسپات و سیلیس در ملایر و معادن دولومیت در نهاوند دارای مزیت هستند.
پیشبینی تولید ۸ تن ماده معدنی در همدان
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با اشاره به تولید ۷ میلیون تن ماده معدنی در سال گذشته، گفت: در سال گذشته ۷ میلیون تن ماده معدنی در استان همدان تولید شد که امسال نیز پیشبینی میشود بین ۷ تا ۸ تن از این مواد تولید شود.
محمد خاکی در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه اغلب معادن استان واحد فرآوری اولیه دارند، تصریح کرد: در ۵۰ درصد معادن استان فرآوری اولیه صورت میگیرد، اما امکان اینکه همه نوع کارخانه در استان ایجاد شود، وجود ندارد.
وی اظهار کرد: حداقل کاری که در زمینه فرآوری مواد معدنی در استان صورت گرفته، فرآوری اولیه و دانهبندی است به طوریکه ۳۵ واحد فرآوری سیلیس شامل دانهبندی و پودر وجود دارد.
در زمینه فرآوری سنگآهن خامفروشی نداریم
وی با اشاره به ایجاد چرخه فولاد در استان، افزود: در زمینه فرآوری سنگآهن خامفروشی نداریم بهطوریکه با راهاندازی کارخانه کنسانتره و گندلهسازی و ایجاد چرخه فولاد این ماده معدنی در استان فرآوری میشود.
خاکی اضافه کرد: در زمینه تولید آهک نیز کارخانه سیمان و کارخانه پودر میکرونیزه در استان همدان وجود دارد و این ماده فرآوری میشود.
فعالیت ۵ واحد سنگبری بزرگ در همدان
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با بیان اینکه در زمینه مصالح ساختمانی و سنگهای تزئینی در استان فرآوری وجود دارد، خاطرنشان کرد: ۵ واحد سنگبری بزرگ در استان همدان فعالیت دارد.
وی با بیان اینکه ملایر قطب تولید سیلیس در کشور است، یادآور شد: بسیاری از سیلسهای تولیدی در غرب کشور در استان همدان فرآوری میشود.
تعطیلی ۱۳۰ معدن در همدان
رئیس خانه معدن استان همدان نیز در گفتوگو با ایسنا، با تأکید بر اینکه ۲۸۰ معدن در استان همدان وجود دارد، بیان کرد: از ۲۸۰ معدن موجود در استان فقط ۱۵۰ معدن فعال بوده و مابقی تعطیل هستند.
رحیم مرتضایی با اشاره به وجود معادن سنگآهن، سرب، روی و فلدسپات و کانیهای غیرفلزی در استان، اظهار کرد: بیشتر معادن اصلی و استراتژیک استان فعالیت دارند هر چند فعالیت آنها نسبت به گذشته کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه معادن استان کمتر از ظرفیت گذشته فعالیت دارند، تصریح کرد: دولت به منظور جلوگیری از خامفروشی سنگ معدن صادرات سنگآهن را متوقف کرد چرا که تغییر و تبدیل این ماده در داخل کشور میتواند ارزشافزوده بالایی داشته باشد، اما به علت نبود زیرساختهای مورد نیاز این معادن در کشور فعالیت آنها کاهش یافته است.
راهاندازی ۲ کارخانه کنستانتره آهن در استان
مرتضایی خاطرنشان کرد: البته در استان همدان ۲ کارخانه تولید کنسانتره آهن راهاندازی شده است که میتواند معادن سنگآهن استان را تقویت کند، اما رکود حاکم بر بازار باعث شده بر فعالیتهای معدنی نیز تأثیر منفی گذاشته شود.
وی درباره خامفروشی مواد معدنی در استان، افزود: در استان همدان از گذشته در زمینه ایجاد کارخانههایی که مواد معدنی را فرآوری کنند، کار نشده بهطوریکه این استان یکی از بزرگترین تولیدکنندههای سیلیس و فلدسپات است، اما به تعداد انگشتان دست هم کارخانه تولید کاشی و سرامیک در استان ایجاد نشده است.
تولید ۷۰ درصد ماده تولید لعاب مورد نیاز کاشی و سرامیک در همدان
رئیس خانه معدن استان همدان با اشاره به اینکه ایران رتبه سوم تولید کاشی و سرامیک دنیا را دارد، یادآور شد: ۷۰ درصد ماده تولید لعاب مورد نیاز کاشی و سرامیک در همدان تولید میشود و اگر کارخانه کاشی و سرامیک در همدان ایجاد میشد دیگر خامفروشی صورت نمیگرفت و از طرفی ارزشافزوده بالا و اشتغالزایی در استان فراهم میشد.
وی مهمترین چالش حوزه معدن را تأمین مالی پروژهها دانست و بیان کرد: در حوزه معدن امروز علاوه بر مسائل محلی و مشکلات منابع طبیعی که دائماً ایجاد میشود، معدنکاران با چالش تأمین مالی روبرو هستند.
چالش مالی بهرهبرداران معادن
مرتضایی با بیان اینکه بسیاری از بهرهبرداران معادن از نظر مالی دچار مشکل هستند، تصریح کرد: بهرهبرداران برای ادامه فعالیت خود نیاز به دریافت تسهیلات بانکی دارند، اما بالا بودن نرخ سود بانکی و تأمین وثایق معضل بزرگی برای فعالان این بخش شده است.
وی از مسئولان استان درخواست کرد تا توجه بیشتری به این بخش داشته باشند و افزود: مسئولان استان اگر میخواهند تغییر و تحولی در اشتغال استان رخ دهد، توجه بیشتری به رفع مشکلات معدنکاران داشته باشند چرا که استان همدان دارای معادن خوبی است و میتواند در اشتغالزایی استان تأثیر بسزایی داشته باشد.
فشار مالیات بر بخش معدن
مرتضایی با تأکید بر اینکه مالیات به بخش معدن فشار زیادی وارد کرده است، گفت: سازمان امور مالیاتی میزان مالیات را براساس برداشت اسمی در پروانههای بهرهبرداری اخذ میکند در حالیکه بهرهبردار با توجه به شرایط موجود نمیتواند براساس ظرفیت اسمی ماده معدنی استخراج و یا به فروش برساند؛ بنابراین به نظر میرسد با وجود تمام مزیتها و ظرفیتها در بخش معدن، باز غفلت مسئولان در این حوزه به وضوح مشهود است. سرمایهگذاران وقتی پا به استان میگذارند باید با لیستی از پتانسیلهای سرمایهگذاری روبرو شوند و معدن یکی از گزینههای این لیست میتواند باشد، اما گویا واژهای به نام هدایت سرمایهگذاروجود ندارد که خامفروشی همچنان معضل اساسی بخش معدن است.