به گزارش تابناک قم، حجتالاسلام والمسلمین عبدالرحمان یوسفپور، محقق و پژوهشگر حوزوی با اشاره به سال روز ارتحال آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی با بیان اینکه حوزههای علمیه سنتهای پسندیدهای از گذشته داشته است، گفت: متأسفانه برخی از این سنتها در حال کمرنگ شدن است.
وی افزود: حوزههای علمیه از دوران گذشته یعنی شیخ طوسی و دیگران امتیازات ویژهای داشته و با هویت حوزوی به زیست خود ادامه داده است و بزرگانی تربیت کرده که زبانزد عام و خاص هستند.
مولف کتاب سبک زندگس متعالی عنوان کرد: یکی از این ویژگیها انتخاب استاد از سوی خود طلبه بوده است، یعنی طلبه دروس متعدد و استاد را نگاه میکرد و از میان دروس و استاد، فرد مورد نظر خود را که میدانست برای او مفیدتر است، انتخاب میکرد که به نظر میرسد این مسئله در دوره کنونی در حال کمرنگتر شدن است.
وی با اشاره به سنت مباحثه در حوزه علمیه بیان کرد: این سنت نیز یکی از سنن ارزشمند در حوزه علمیه بوده است که باز در حال کمرنگ شدن است؛ در گذشته رسم بود بعد از این که استاد تدریس میکردند، طلاب بر روی این مباحث با همدیگر بحث و گفتوگو داشتند و تاثیر این نوع آموزش به مراتب بیشتر از زمانی است که طلبه فقط شنونده باشد و در مباحث دخالت نکند.
یوسفپور با بیان اینکه این روش آموزشی حتی در برخی دانشگاههای امروز به عنوان روشی بدیع در حال مطرح شدن است عنوان کرد: تقریرنویسی و یادداشتبرداری از دیگر کارهایی است که در سنت قدیم حوزه رواج داشته است و این روش سبب ماندگاری بیشتر دروس میشود؛ همان طور که در روایات نیز بر این مسئله تاکید شده و فرمودهاند که «قید العلم بالکتابة» علم را با نوشتن به قید و بند بکشید.
این محقق و پژوهشگر حوزه علمیه ادامه داد: پیش مطالعه از دیگر اموری در سنت حوزوی بوده است که امروز باز در حال افول است؛ هر شاگرد و طلبهای که میخواست وارد درس استاد شود ابتدا پیشمطالعه داشت و درس را مرور میکرد تا با ذهنی آمادهتر وارد کلاس شود و طلبه خالیالذهن وارد درس نشود.
یوسفپور اظهار کرد: مجموعه متمرکز این امتیازات در حوزه علمیه به علت کثرت علوم از طرفی و مشغولیت بیشتر طلاب و تغییرات در نظام آموزشی، بهتدریج در حال کمرنگ شدن است همان طور که در روایات نیز بیان شده: «العلم کثیر و العمر قلیل» البته این مسئله همه علت نیست و تخصصیشدن دروس هم میتواند سببساز آن باشد.
مولف کتاب جوان و جوانی تصریح کرد: مدیریت جدید حوزه قصد دارد تا دروس حوزه بیشتر به سمت تخصصی شدن پیش برود که البته اقتضائات زمانه ضرورت آن را بیشتر کرده است ولی دوری از این سنتها مایه تاسف است.
وی با بیان اینکه امتیاز دیگر حوزه در گذشته این بود که طلاب دروس را عمیق میخواندند و پیشمطالعه هم داشتند گفت: در رشتهای مثل فقه که در قله و اوج حوزه است و سختی نفس طلبه را بند میآورد، مسلط میشدند و مباحثه میکردند و حتی جلسات مناظره و مباحثه جدی با استاد خود داشتند و به اصطلاح مستشکلینی بودند که اشکال میکردند ولی الان با کمال تاسف این طور نیست و این مسئله میتواند بر روی سطح دانش حوزه تاثیرگذار باشد.
یوسفپور عنوان کرد: البته نظم و نسقی که امروز در حوزهها وجود دارد چه در بحث آموزش و امتحانات و چه در پژوهش در گذشته نبوده است و این مسئله را میتوان به عنوان امتیاز دوره کنونی برشمرد.
وی افزود: یکی دیگر از سنتهای حوزه که افراد بزرگی مانند موسسه حوزه در احیاء و توسعه آن نقش زیادی ایفا کردند ایجاد انگیزههای اخلاقی و معنوی بود، لذا طلبه با احساس درونی خود به مطالعه و درس میپرداخت و در کلاس حاضر میشد.
برخی سنتهای اصیل حوزه در حال افول است
یوسفپور با بیان اینکه اخلاق و کمرنگ شدن آن درد همه مراکز آموزشی و پژوهشی است، بیان کرد: آموزش و پرورش دو بال برای پرواز هر مرکز علمی اعم از حوزه و دانشگاه است؛ در سنت قدیم حوزه پرورش، محور امور بوده است و استادان در ابتدا یا انتهای هر درس یک بحث اخلاقی و یا روایت و آیاتی را مطرح میکردند ولی الان در سیستم آموزش حوزه کمتر مورد توجه قرار دارد.
این محقق و پژوهشگر اظهار کرد: در همین دوره معاصر کسانی مانند آیتالله العظمی بهجت، آیتالله مشکینی و ... را داشتیم که درس اخلاقهای تاثیرگذاری داشتند و البته در گذشته عمدتا دروس اخلاق بسیار موثر بود و طلاب عاشقانه و اشک در چشم آن را میشنیدند و گوش میکردند و طلاب را به تفکر و تغییر وا میداشت اما الان با اینکه تعداد دروس اخلاقی بیشتر شده است ولی تاثیرگذاری آن چندان نیست.
وی افزود: امام علی(ع) در روایتی فرمودهاند که اگر کسی میخواهد رهبر و پیشگام دیگران باشد باید خودش در درجه اول تهذیب نفس را از خودش شروع کند: «من نصب نفسه للناس اماما فلیبدا بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره»؛ لذا این موضوع باید بیشتر در حوزه مورد توجه قرار گیرد.
برای پیوستن به کانال رسمی تابناک قم در تلگرام میتوانید از لینک های زیر استفاده نمایید: