معاون پرستاری وزارت بهداشت گفت: خدمات پرستاری در گذشته نوعا بالینمحور بود اما این خدمات تنها محدود به این حوزه نمیشود و باید در عرصه پیشگیری نیز حضور داشته باشیم و برخی مراقبتها باید توسط پرستاران انجام شود.
محمد میرزابیگی در نشست مشترک آمایش دانشگاهها که امروز در اهواز برگزار شد، در خصوص بررسی چگونگی پیشرفت برنامههای مربوط به پرستاری جامعنگر اظهار کرد: در بین سالهای 75 تا 80، اغلب پرستاران ما کاردان یا کارشناسان سه ساله آموزشگاههای قدیمی بودند. این در حالی است که تعداد پرستاران دانشگاهی ما بین سالهای 75 تا حدود 85 از 13 هزار و 755 نفر به 71 هزار و 271 نفر کارشناس رسید.
وی افزود: بهیاران نیز که در آن زمان 14 هزار و 325 نفر بودند، امروزه به کمتر از 7 هزار نفر رسیدهاند، زیرا اغلب ادامه تحصیل دادهاند و از مقطع بهیار خارج شدهاند. در دهه 75 تا 85 از نظر تعداد پرستار، نسبت پرستار به تخت و سواد پرستاران، پیشرفتهای زیادی داشتیم و این دستاورد کمی نیست که سطح سواد پرستاران نسبت به دهه 70 حدود 2 برابر شده است در حالی که در آن سالها حدود 40 هزار کارشناس بیکار داشتیم.
معاون پرستاری وزارت بهداشت گفت: تعداد دانشکدههای پرستاری در آن سالها 60 دانشکده بود اما این رقم امروزه به 193 دانشکده پرستاری افزایش پیدا کرده و 60 هزار دانشجوی پرستاری تربیت میکنند.
میرزابیگی در خصوص نحوه ارائه خدمات پرستاری تصریح کرد: نمیگوییم که برخی فعالیتهای اولیه وظیفه پرستار نیست اما شاید انجام فیزیکی آن وظیفه پرستار نباشد و برخی مواقع لازم است پرستار تنها نظارت و مدیریت کند. در همین راستا وظایف نیروهای حرفهای و غیرحرفهای تعریف شده است و برنامه بعدی ما سطحبندی خدمات پرستاری است. خدمات پرستاری در گذشته نوعا بالینمحور بود اما این خدمات تنها محدود به این حوزه نمیشود و باید در عرصه پیشگیری نیز حضور داشته باشیم و برخی مراقبتها باید توسط پرستاران انجام شود. در این زمینه کتاب پرستاری جامعنگر و خانوادهمحور تعریف شده است که میتوان از ابعاد مختلف آن استفاده کرد.
وی افزود: در گذشته شاخصهای زیادی در پرستاری مطرح نبود و همچنین نهادهای صنفی، تشکلهای سیاسی، فرهنگی و ... وجود نداشتند اما امروزه معاونت، تشکلها، صندوق سخاوت و ... در حوزه پرستاری رشد و توسعه یافتهاند. امروزه 14 هزار مدیر در این سیستم فعالیت و بیمارستانها را که از نظر مدیریتی پیچیدهترین سیستمها را دارند، 24 ساعته مدیریت میکنند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت ادامه داد: در دهه 75 تا 85 به دلیل مشکلات و عدم وجود ابزارهای تصمیمگیری و تأثیرگذاری، در اوج مشکلات بودیم. باید برنامههایی داشته باشیم، فرصت کم است و زمان بسیار سریع میگذرد. نمیشود صبر کرد، این صبر کردنها تنها فرافکنی و پاسخ دادن به تضادهای درونی افراد است.
میرزابیگی تصریح کرد: اولین گامی که برداشتیم ایجاد تناسب میان بخش حرفهای و غیرحرفهای پرستاری بود. در گذشته به بهیاری سه ساله اعتقاد داشتیم، امروزه چنین بهیارانی وجود ندارند. حالا نیروهای دانشگاهی ما 1.2 پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی هستند. لازم است در کنار یک پرستار، یک کمکبهیار قرار گیرد، که با توجه به مدت دوره آموزش این دو گروه، یا دوره آموزشی پرستار زیاد است یا دوره آموزشی کمکبهیار کم است.
وی ادامه داد: باید این دو دوره در کنار یکدیگر تناسب داشته باشد و یک دوره قبل از کارشناسی نیز باید وجود داشته باشد. یکی از مشکلات ما باقی نماندن بهیاران در همین شغل بود. باید تلاش کنیم تا این افراد در بخش غیرحرفهای و با وظایف مشخص که با پرستاری تداخل ندارد، باقی بمانند و همکاری کنند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت گفت: آموزش بخش حرفهای خدمات پرستاری در دانشگاهها ارائه میشود در حالی که 30 تا 40 درصد خدمات توسط نیروی غیرحرفهای قابل ارائه است. این نیرو با گذراندن یک دوره و با داشتن یک گواهینامه که مدرک دانشگاهی نیز نیست، میتواند برای انجام این خدمات تربیت شود. اتفاق دیگر بازنگری در تمام سطوح پرستاری است. از اسفند 95 با ابلاغ بخشنامههای لازم حالا دیگر دکترای ما 14 گرایش دارد.
میرزابیگی با انتقاد از رایج شدن نام پرستار بیمارستانی افزود: نمیدانم این اسم از کجا آمده، ما اصلا چنین چیزی نداریم. کار اصلی ما بالینیسازی آموزش است. گفته میشود پرستار بیکار زیاد است، در حالی که ظرفیت دانشکدههای پرستاری در دو مرحله افزایش داشته است.
وی گفت: در آییننامه اصفهان به مشکلات جامعه پرستاری توجه شده و اصلا کلمه پرستار بیمارستانی در این آییننامه وجود ندارد. امروزه کمبود حدود 100 هزار پرستار وجود دارد در این دولت 25 هزار تخت بیمارستانی افتتاح شده، یعنی باید 65 هزار و 500 پرستار به این حوزه وارد شوند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه ساماندهی روش مراقبت (Case Method) نیز مدتی است ابلاغ شده، البته نقصهایی وجود دارد اما نباید این نقصها ما را از ادامه کار منع کند، گفت: بحث دیگر تنظیم سند عرضه و تقاضا است. در کتاب کرمان، تلاش شده است که در این زمینه به یک جمعبندی برسیم. پروانه صلاحیت حرفهای نیز مسالهای است که ما آن را به منظور دستیابی به رعایت استانداردهای خدمتی، رعایت استانداردهای حرفهای، دسترسی به آمارهای قابل اطمینان، ارتباطهای ایمنی جهت گیرندگان خدمت، رعایت استانداردهای منابع انسانی و تناسب آنها و برخورد با متخلفان غیرپرستار دنبال میکنیم.
میرزابیگی ادامه داد: تاکنون به 30 هزار نفر پروانه صلاحیت حرفهای اعطا شده است. تصمیم داریم به تمام پرستاران واجد شرایط کشور این پروانه اعطا شود. ابلاغ شاخصهای ملی پرستاری با هدف ایمنبخشی بیشتر به بیمار و پرستار، برجستهسازی نقش و جایگاه پرستار در دانشگاهها و نظام برنامهریزی، ساماندهی سیستم نظام پرداخت به پرستاران، از دیگر کارهای انجام شده در دولت یازدهم است.
وی گفت: برای ساماندهی پرداختها به پرستاران، تلاشهای مختلفی شده و در این زمینه به صورت میانگین پرداخت کارانهها نسبت به سال 92، حدود 2.5 برابر افزایش داشته است. همچنین آمار افرادی که مشمول کارانه میشوند، افزایش حداقل دو برابری داشته است. اقدام اساسی و ریشهای برای رفع کمبود نیرو از طریق راهاندازی مؤسسه آواسلامت و جذب 10 هزار نفر، همچنین جذب 43 هزار و 500 نفر در سه سال اخیر از یکی از کارهایی است که انجام شده است.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به کمبود کار برای پرستاران گفت: درست است که در برخی شهرستانهای کوچک، هم دانشگاه دولتی و هم دانشگاه آزاد نیرو تربیت کردند و اگر این فارغالتحصیلان بخواهند در شهر خود کار پیدا کنند، ممکن است بیکار بمانند اما جویای کار، کسی است که هر جا کار پیدا کند، آن را میپذیرد. با چنین نگاهی میتوان 48 ساعته برای این فارغالتحصیلان کار پیدا کرد. البته کار با استخدام دولتی متفاوت است.
میرزابیگی افزود: پرداختن اساسی به پرستاری جامعنگر با اولویت Home Care و تصویب تعرفهها از دیگر اقدامات ما است. هزینهای نیز قرار است به مراکز آمایشی اختصاص داده شود. همجنین باید به مراجع Home Care توجه ویژهای شود. مهمترین کار ما در پرستاری جامعنگر نظارت و پوشش بیمهای است. پوشش بیمهای کار ما است اما نظارت بر عهده مدیران است و باید آن را سختگیرانه پیگیری کنند.