داستان کشف جام زرین کلاردشت برای خود عالمی دارد و کاشف آن از نظارت رضا شاه بر کار کارگران هنگام ساخت قصر «اجابیت» تا حفاری استخر و کشف جام زرین کلاردشت گفت.
در سال 1318 هجری شمسی بود که بهطور اتفاقی تعداد زیادی از اشیای باستانی توسط کارگرانی که در یکی از مناطق کلاردشت مشغول کار بودند، کشف و به موزه ملی تحویل شد.
مهمترین شیء قیمتی در این آثار، جام طلایی با نقش برجستهای از شیر است که دو سر آن به کناره پرچ شده و از جنس طلا به وزن 235 گرم به ارتفاع 9 سانتیمتر است.
در ساخت این شیء قیمتی که معروف به «جام دو شیر» است، ظرافت خاصی بهکار رفته و قدمت آن به 3 هزار و 800 سال پیش از میلاد میرسد.
هفته میراث فرهنگی که از 28 اردیبهشتماه در ایران آغاز میشود، فرصتی مغتنمی پیش آمد تا جام زرین کلاردشت به زادگاه اصلی خود بازگردد و رونمایی شود، جامی که 75 سال پیش به همراه ظروف سفالی، مفرغی و زرین دیگری در هنگام ساخت قصر «اجابیت» در روستایی به همین نام در کلاردشت توسط چند جوان کشف و به موزه ملی ایران باستان در تهران تحویل داده شد.
* رونمایی از جام زرین کلاردشت در مازندران
این جام در سالجاری در شهرهایی از جمله ساری، کلاردشت و بابلسر رونمایی شد و شکوه و تمدن سرزمین باستانی خطه شمال بهویژه مازندران زرخیز را به نمایش گذاشت.
استان مازندران نهتنها دارای خاک حاصلخیز و آب و هوای معتدل و مرطوب است و انواع محصولات کشاورزی را در دل خود پرورش میدهد، بلکه خاستگاه تمدنهای بزرگ بشری است که اشیا و آثار بهدست آمده در مناطق مختلف آن از غرب تا شرق مبین این نکته است.
* تمدن بزرگ نهفته در خاک مازندران
خبرهایی از کشف اشیای قیمتی از دل خاک که بر اثر شخم زدن زمین در مزارع کشاورزی یا احداث پروژههای عمرانی بهدست میآید، گویای تمدن بزرگ نهفته در خاک مازندران است.
کشف این اشیا برای افرادی که بهطور اتفاقی به آن دست پیدا میکنند، بسیار جالب توجه و مایه حیرت است، بسیاری از اشیای تاریخی ایران که از همین راه بهدست میآمد، به دلیل آشنا نبودن یابندگان از ارزش معنوی و مادی آن، به قیمت اندکی توسط غارتگران فرهنگی خریداری و به خارج از ایران منتقل شد.
هنوز در ایران قانون مشخصی برای یابندگان اشیای تاریخی تصویب نشده، لذا در این زمینه قاچاقچیان زیادی در حال فعالیت بوده و گاهگاهی خبر دستگیری آنها یا فروش اشیای عتیقه ایرانی به کشورهای اروپایی و آمریکایی و یا حراج این اشیاء را میشنویم.
* ساخت کاخ «اجابیت» در کلاردشت
جام زرین کلاردشت از آن دست اشیایی است که از شر غارتگران فرهنگی و میراث کهن ایرانزمین، سالم مانده و از کشور خارج نشد، کاشف اصلی این جام هنوز در قید حیات است و زمان کشف این شیء را خوب بهیاد دارد.
ابوالفتح بوذری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس میگوید: سال 1318 هجری شمسی بود که بهعنوان کارگر از روستای رودبارک برای ساختن کاخ پهلوی اول مشغول کار شدیم.
وی با یادآوری اینکه در آن زمان پسربچه حدود 15 ساله بود، میافزاید: در آن زمان، شخصی به نام «ماکویی» از سوی رضا شاه مسؤول حفظ نظم و بیگاری کشیدن از مردم برای ساخت هتل معروف به هتل خرابه «حسن کیف» و «کاخ اجابیت» در کلاردشت بود.
بوذری به یاد دارد که هنگام کار و پیکنی در این پروژه، اسکلتهایی از سر انسان از دل خاک خارج میشد و در شور و شعف نوجوانی، آنها را به اطراف پرت میکردند و میخندیدند.
کاشف جام زرین کلاردشت میگوید: دوستانم به نامهای ایوب ربیعپور، استاد محمدباقر مسلمی، داود نیرومند و استاد حاجی همتی نیز همراه من بودند که برای ساخت پلههای قصر از رودبارک سنگ میآوردند، پلهها که ساخته شد، همه آنها را با سمباده سائیدم.
* زیر نظر داشتن کارگران توسط رضا شاه
وی به یاد دارد که در آن زمان، روزی سه «قِران» مزد میگرفتند و خوب یادش هست که رضا شاه نیز بیشتر وقتها در کاخ حاضر میشد و مراقب فعالیت کارگران بود.
بوذری میافزاید: کار پلهها که تمام شد، ساخت استخر را شروع کردیم، پس از مدتی این کار نیز به پایان رسید و آن را آبگیری کردیم، فردای روز آبگیری، استخر خالی شد و نفهمیدم آب به کجا رفت! این بود که دوباره مشغول ساخت استخر شدیم.
* کندن استخر و پیدا شدن جام زرین
کاشف جام زرین کلاردشت در پایان میگوید: در حال کندن استخر بودیم که جام زرین با چند شمشیر پیدا شد، حس خوبی داشتیم اما اشیای عتیقه را از دستمان گرفتند و بعدها متوجه شدیم که از کلاردشت به تهران منتقل شده است و در موزه ملی نگهداری میشود.
وی از اینکه این آثار ارزشمند بهدست خارجیها نیفتاده و برای کشور و بهویژه منطقه مازندران و کلاردشت به یادگار مانده است، ابراز خرسندی و امیدواری کرد که هیچ شیء باستانی کشفشده در ایران از مملکت خارج نشده و بهعنوان میراث جاودان این سرزمین کهن برای مردم همین کشور بماند.