انتخابات پیش روی و مسأله
احراز صلاحیت و همچنین نامه رئیس جمهور به رئیس قوه قضائیه پیرامون حمله به
سفارت عربستان در کانون توجه روزنامه های امروز قرار دارد. این در حالی
است که تماس های تلفنی بین مسئولان ایرانی و امریکایی بر سر برجام از دیگر
موضوعات مهم امروز است.
در ادامه میتوانید روایت تابناک از مهمترین مطالب روزنامههای پنجشنبه، شانزدهم دی ماه را مرور کنید.
«روزنامه شرق» در گزارشی با عنوان «احتمالات پیش روی سیدحسن» به موضوع ثبت نام نوه امام در خبرگان رهبری پرداخته است. این روزنامه در بخشی از این گزارش می نویسد: « سیدحسن خمینی اگرچه در آزمونهای ١٥ شهریور و ١٥ دی شرکت نکرده و همچنین از اعضای فعلی و ادوار گذشته خبرگان هم محسوب نمیشود، اما از جمله اساتید حوزه به شمار میرود که سابقه بیست سال تدریس را در کارنامه خود دارد. او ٢٠ سال در سطوح عالی تدریس کرده و شش سال است که درس خارج فقه برگزار میکند. قرارگرفتن در جایگاه کرسی تدریس درس خارج فقه و خارج اصول، از مباحث حوزوی اجتهاد محسوب میشود. سیدحسن خمینی در مهرماه سال ٨٩، در کرسی مدرس درس خارج قرار گرفته است. او در این سال، کرسی درس خارج اصول فقه خود را در مدرسه عالی دارالشفای قم دایر کرد.
همچنین سیدحسن خمینی از سال ١٣٩٢ تاکنون در کنار درس خارج اصول به تدریس خارج فقه نیز مشغول شده است که امسال (سال ٩٤) سومین سال برگزاری آن است. همچنین در این سالها او در کنار درسهای عمومی، درس خصوصی نیز برگزار کرده که میتوان به «مقدمه قیصری»، «طلب و اراده»، «قواعد فقهیه» و ... اشاره کرد.
اما سیدحسن در سالهای اخیر علاوه بر تدریس فقه، اصول، فلسفه و عرفان در حوزههای علمیه، به تدریس در مقطع دکترا در دانشگاههای قم و تهران نیز مشغول بوده است؛ همچنین باید این توضیح را هم داد که برای تدریس در همین مقطع، دبیرخانه اساتید حوزه که زیر نظر مراجع اداره میشود، باید گواهینامهای را برای مدرس صادر کند که طبعا سیدحسن با اخذ این گواهی، تدریس خود را در این سالها انجام داده است.
گمانههای پیشرو
تا به اینجا آنچه مشخص است، این است که طبق نظر ابراهیمیان آنها که در آزمون خبرگان شرکت نکردهاند، اجتهادشان احراز نمیشود. عدم احراز اجتهاد به گفته ابراهیمیان میتواند به عدم احراز نامزد بینجامد. این یعنی سیدحسن خمینی که در آزمون شرکت نکرده طبق این قاعده با عدم احراز صلاحیت روبهرو میشود. تا به اینجا دو گمانه وجود داشت. اول اینکه شورای نگهبان سوابق تحصیلی و تدریسی سیدحسن را ملاک قرار داده و به همین دلیل اجتهاد او را تأیید کند. دوم اینکه اجازه اجتهاد سیدحسن خمینی را ملاک قرار بدهد و اجتهاد او را تأیید کند. این دو مورد با توجه به تکذیبیه دفتر آیتالله مؤمن که تلویحا بر حضور سیدحسن در آزمون تأکید کرده بود و نیز سخنان رهپیک تقریبا از بین رفته است. این در حالی است که برخی از فعالان سیاسی و استادان حوزه معتقدند که راههای دیگری هم برای احراز صلاحیت داوطلبان وجود دارد. در همین زمینه محسن رهامی، مسئول کمیته رایزنی و حقوقی و تعامل مجمع شورای سیاستگذاری اصلاحطلبان، گفته است که «راههای دیگری از جمله بررسی کتابها و تألیفهای نامزدها و همچنین کلاسهای درس آنها بهعنوان مجتهد وجود دارد و شرکت در امتحان تنها یکی از راههای احراز اجتهاد است. در جلسهای که با تعدادی از فقهای شورای محترم نگهبان داشتم بیان شد که اگر دونفر از اعضای محترم شورای نگهبان درخصوص اجتهاد یکی از نامزدها به اطمینان برسند این مسئله برای شورای نگهبان حجت خواهد بود و در تأیید اجتهاد نامزدها کفایت میکند که به نظر میرسد این مسئله درخصوص آیتالله هاشمی، سیدحسن خمینی و همچنین آیتالله موسویبجنوردی اعمال خواهد شد». همچنین محسن غرویان، از استادان حوزه، هم در گفتوگو با خبرآنلاین با اشاره به وضعیت احراز صلاحیت شخصیتهایی مانند حجتالاسلام سیدحسن خمینی که در آزمون اجتهاد شرکت نکردند، گفته است: «آیتالله مؤمن گفتند که ما از راههای دیگری غیر از آزمون میتوانیم برای افراد خاصی احراز صلاحیت کنیم. بههرحال غیر از سیدحسن خمینی، آقایان اعرافی و غروی هم از شخصیتهای برجستهای هستند که در آزمون شرکت نکرده و از راههای دیگری احراز صلاحیت شدهاند. به نظر میرسد برای احراز صلاحیت سیدحسن خمینی راه دیگری غیر از آزمون هم میتواند وجود داشته باشد».
اگر شورای نگهبان بنای خود را همان ملاک حضور در آزمون بگذارد و نخواهد به این دلایل توجهی داشته باشد، درباره سیدحسن خمینی تنها گزینه باقیمانده این است که آیاتی که اجتهاد سیدحسن را تأیید کردهاند نامهای را به شورای نگهبان بدهند. آنچه مسلم است، تا به این لحظه سیدحسن نه بنای انصراف دارد و نه آنکه فعلا موضعی در اینباره اتخاذ کرده است.
«روزنامه ابتکار» در گزارشی با عنوان « موزش همگانی، پرورش 11 میلیون تومانی» می نویسد: «آموختن مهارت درست زندگی کردن در ایران هزینه گزافی دارد و برای پدری که بخواهد آیندهای زیبا برای فرزندش ترسیم کند، 11 میلیون تومان خرج برمیدارد.
امید، پدر کودکی 6 ساله است و در روز ساعتها کار میکند تا هزینه اقساط مدرسهای را بپردازد که فرزندش در آن تحصیل میکند. هرچند محمد تازه پیش دبستانی است و راه طولانی را پشت سر دارد اما در ابتدای راه خرج زیادی را بر روی دوش پدر گذاشته است. امید هر ماه سخت کار میکند تا علاوه بر خرج و مخارج خانه، قسط 1 میلیون و نیمی مدرسه را بپردازد. با این وجود خوشحال است و میگوید: «برایم مهم نیست که چقدر پول میپردازم، این مهم است که محمد زندگی کردن را میآموزد نه زنده بودن را» مدرسه محمد در اصل مدرسه نیست، بیشتر شبیه به یک موسسه است که دانشآموزان را برای زندگی کردن پرورش میدهد و به شیوه مدارس اروپایی، مفاهیم با کار گروهی و مشاهده در ذهن کودک گنجانده میشود. پدر محمد از این شیوه راضی است و میگوید: «کارگروهی پایه اصلی تدریس در این مدرسه است. چیزی که بسیاری از ما آن را نیاموختهایم. محمد به تبعیت از کلاس درس به ما هم یاد میدهد که در خانه کارگروهی کنیم. شبها که به خانه میرویم اولین درخواستش این است که هر سه باهم آشپزی کنیم»
نقطه مقابل آموزش سنتی
مبارزه با آموزشهای طوطیوار روشی است که مدرسه محمد در پیش گرفته و سعی دارد آن را با گردشها و اردوهای علمی یا با آزمایش و مشاهده گروهی ریشه کن کند. امید میگوید: «حفظ کردن، بدون درک فایدهای ندارد. ریاضی و علوم باید فهمیده شود. این کاری است که مدرسه محمد میکند. دانشآموزان برای فهم بهتر هر چیز آن را تجربه میکنند. هر هفته به طبیعت میروند و آن را کشف میکنند. گاهی به موزه حیوانات میروند تا بدن آنها را بشناسند» با وجود اینکه روی اول سکه پدید آمدن مدارس زندگی محور خوش رنگ و لعاب است اما روی دوم سکه آنقدرها جذاب به نظر نمیرسد. نیکنژاد در این باره میگوید: «روی دیگر این ماجرا در ایران به شکاف طبقاتی دامن می زند. دانش آموزی که توانایی مالی و شاید سطح فرهنگی خوبی هم نداشته باشد از این آموزش بی نصیب میماند در حالی که آموزش همگانی و رایگان رکن اصلی آموزش در کشور است. هیچ دانش آموزی نه فقیر و نه غنی نباید از آموزش دور بماند» باز هم همه چیز به پاسخ این سوال باز میگردد «علم بهتر است یا ثروت». پدر محمد میگوید: «زندگی» اما او هنوز هم شک دارد. میگوید: « میخواهم زندگی محمد را بسازم اما نمیدانم زندگی زیر بار قسط و وام و قرض به کام ما چه خواهد شد؟» او نمیداند که سال دیگر محمد به این مدرسه خواهد رفت یا نه.
«روزنامه آرمان» در گزارشی با عنوان «تماس های تهران واشنگتن» به مذاکرات تلفنی ظریف و کری می پردازد و می نویسد: «هرچند رئيس بنياد تاريخپژوهي و دانشنامه انقلاب اسلامي روز گذشته گفت: «وزير امور خارجه كشورمان پس از اينكه عربستان قطع رابطه خود با ايران را اعلام ميكند به جان كري تلفن ميزند و كسب تكليف ميكند و كري در جواب ميگويد مماشات كنيد!» اما آمريكا اين تماس را تكذيب نميكند اما به بيان محتواي آن ميپردازد كه شباهتي با ادعاي حجتالاسلام سيدحميد روحاني ندارد. او از منتقدان دولت يازدهم است و هر از گاهي اظهارات تندي درباره دولت يازدهم دارد مثلا همین ديروز که گفتک « ط و راه امام بهدرستي به كار گرفته نميشود؛ افراد سازشكار، جاهطلب و قدرتدوست سعي بر زير سوال بردن خط امام دارند. دو سال است كه برخي از آقايان ندا سر ميدهند كه كشور منزوي شده؛ كشورهاي دنيا ما را ترك كردهاند و بايد با جهان تعامل كنيم؛ بايد به اين آقايان گفت تعامل به قيمت تحقير را مردم ايران اسلامي نميپسندند.» روحاني با انتقاد از رفتار دولت در مقابل آمريكا اظهار كرد: «استكبار و در رأس آن آمريكا به ما توهين كرد و برخي از آقايان در جواب فقط لبخند زدند. توسط دشمن تحقير شديم آقايان در مقابل كرنش كردند. ملت ايران ۳۶ سال با عزت و احترام زندگي كردهاند و انقلاب اسلامي الگوي جهان شده است؛ مردم جهان از خط امام راحل و ايستادگي ملت شريف ايران الهام گرفتهاند اين در حالي است كه برخي از آقايان در اين دو سال كاري كردند كه ملت تحقير شد.» رئيس بنياد تاريخپژوهي با تاكيد بر اينكه برجام نافرجام به سود مردم ايران نخواهد بود، گفت: «رهبر معظم انقلاب اسلامي هميشه اعلام كردهاند كه به آمريكا اعتمادي نيست، ايشان دشمنشناس است و ميداند كه استكبار راضي نيست آب خوش از گلوي ملت ايران پايين برود. دولت درباره برجام مردم را نامحرم شمرده است ولي در جرياني كه ملت در آن نقشي ندارند؛ مشخص است كه نفعي هم نخواهند داشت؛ در برجام كوچكترين مسالهاي به نفع مردم نبوده است. » اما آمريكا درباره تماسهاي ظريف و جان كري چه ميگويد؟
تأييد تماسهاي طريف و كري
تماسهاي ظريف و و كري موضوعي نيست كه بخواهد پنهان شود چنانكه ديروز وزير خارجه كشورمان بعد از گفتوگوي دوساعته خود با همتاي عراقياش در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه رسانههاي غربي از جمله آمريكاييها مدعي شدند كه بين شما و آقاي كري در چند روز گذشته تماسهايي در ارتباط با تحولات منطقه وجود داشته و آيا اين خبر صحت دارد چون مقام معظم رهبري اعلام كرده بودند كه بين ايران و آمريكا به جز برجام و مساله هستهاي گفتوگوي ديگري نبايد انجام شود؟ گفت: ما به روز اجرايي شدن برجام بسيار نزديك شدهايم و شايد در چند روز آينده به حول و قوه الهي به روز اجرايي شدن برجام برسيم و در اين روند آمريكا و ايران بيشترين نقش را ايفا ميكنند. محمدجواد ظریف با بيان اينكه در چند روز گذشته بين من و آقاي كري و همچنين بين همكارعزيزم آقاي صالحي و همتاي آمريكايياش دكتر مونيز تماسهاي تلفني و ايميلي زيادي انجام شده است افزود: اينها به خاطر اين است كه ما به روز اجراي برجام نزديك ميشويم و بايد هماهنگيهايي را در اين زمينه انجام دهيم. رئيس تيم مذاكرهكننده ايران با 1+5 تصريح كرد: در روزهاي آينده همكاران ما و همچنين اعضاي گروه 1+5 در اروپا براي نهايي كردن موضوعات جلساتي خواهند داشت و بايد اين جلسات توسط من، آقاي كري و خانم موگريني هماهنگ شود.»
«روزنامه جوان» در گزارشی با عنوان «نان ریاض در تنش با تهران است» می نویسد: «و روز بعد از قطع رابطه يك جانبه سعوديها با ايران، تحولات به سمت و
سويي كه عربستان پيش بيني ميكرد پيش نميرود. تجمعات در انگليس و كانادا عليه اقدام
شيخ نمر تشديد شده، اروپا و امريكا آن گونه كه رياض ميخواست به حادثه سفارت در تهران
واكنش نشان ندادهاند و باراك اوباما رئيس جمهور امريكا نيز در اظهارنظري كمسابقه،
خطاب به مسئولان عربستان گفته: « با مسئوليت خودتان ريسك كنيد!»
ديدگاهها در پايتختهاي غربي با اين ديدگاه فزاينده در تهران مطابقت دارد كه رياض با اهدافي خاص به دنبال ايجاد تنش يا حتي ورود به مقابله با ايران است. «فيليپ گوردون» دستيار ارشد سابق رئيسجمهور امريكا در مصاحبه با برنامه چارلي رز گفته كه قطع روابط عربستان سعودي با ايران، عامدانه بوده و در واقع «پيامي از سوي سعوديها به امريكا»ست. همين ديدگاه در تهران نيز از سوي مقامهاي ايراني ابزار ميشود. «عربستان رو جنگ بسته است و نان خود را در جنگ ميبيند.» آنچه باعث ميشود سعوديها تا اين حد آماده تقابل با ايران بشوند به تحولاتي در منطقه غرب آسيا برميگردد كه از اوايل قرن حاضر شروع شده است و هم اكنون نيز در جريان است. نقطه آغازين، اين تحولات حمله امريكا به عراق و سقوط صدام حسين است كه در پي آن شيعيان به قدرت رسيدند و بغداد كه اهميت زيادي نه تنها براي عربستان سعودي بلكه جهان عرب دارد به يكي از همپيمانان تهران تبديل شد. پس از آن، حزبالله لبنان، مهمترين متحد ايران، در جريان جنگ تابستان 2006 با رژيم صهيونيستي نه تنها طرح خاورميانه بزرگ امريكا را ناكام گذاشت بلكه خود را به عنوان يك بازيگر تأثيرگذار منطقهاي معرفي كرد كه در آينده نقش مهمي در كمك به تهران به عهده خواهد گرفت. سعوديها در حالي نظارهگر قدرتيابي چراغ خاموش ايران بودند كه تحولات پرشتاب پنج سال گذشته جهان عرب بهويژه در سوريه، عراق و يمن كاملاً برخلاف خواست رياض پيش رفته است. در سوريه آخرين ضربه ايران در قالب محور مقاومت و متحدان آن عليه عربستان سعودي با كشته شدن زهران علوش فرمانده گروه سلفي جيش السلام وارد شد. علوش يك دارايي فوقالعاده ارزشمند براي رياض محسوب ميشد و آلسعود رؤياهاي زيادي براي آن در شامات تصور ميكردند، به همين دليل اين مقام آگاه كشورمان يكي از دلايل اعدام شيخ نمر را احتمالاً واكنش به كشته شدن زهران علوش عنوان كرد، موضوعي كه كارشناسان نيز آن را تأييد ميكنند. سيد رضا ميرطاهر معتقد است شكار علوش به عنوان سرمايه رياض نقش مهمي در تصميم سعوديها داشته است. علاوه بر اين عربستان سعودي پس از ورود نظامي روسيه و مذاكرات سياسي كه متعاقب آن شكل گرفته احساس ميكند اهداف خود در سوريه با بنبست مواجه شده است. شكست برنامههاي سعوديها تنها به دمشق مربوط نميشود و برنامههاي آنها براي ساقط كردن بغداد به عنوان يكي از همپيمانان ايران نيز با بن بست مواجه شده و نيروهاي عراقي در حال بازپسگيري شهر به شهر مناطق خود از گروههاي تروريستي هستند كه ماهيت تكفيري دارند. آنها چند روز قبل به يكي از مهمترين پيروزيهاي خود عليه داعش در رمادي دست يافتند.»
«روزنامه اعتماد» در گزارشی با عنوان « خارج از نوبت رسيدگي كنيد» به نامه رئیس جمهور به رئیس قوه قضائیه اشاره می کند و می نویسد: «رئيسجمهور با تأكيد بر اينكه برجام در مقام عمل به پيروزي خواهد رسيد، گفت: اين اقدامات عربستان براي سرپوش گذاشتن بر مشكلات داخلي و شكستهاي اخير آنها در منطقه و فشار به ايران است. روند سياستهاي منطقهاي دولت عربستان سعودي در مسير ظلم، تجاوز، توسعه تروريزم و از بين بردن ثبات و امنيت در منطقه بوده است. رييسجمهور خاطرنشان كرد: جمهوري اسلامي ايران تمام برنامههاي خود را بدون اعتنا به سنگاندازيها با قاطعيت ادامه خواهد داد و برجام به زودي عملياتي و تحريمها از پيش پاي مردم ايران برداشته خواهد شد. انشاءالله در سال آينده شرايط اقتصادي تغيير خواهد كرد و شاهد حركت پرشتاب در جهت رشد و شكوفايي اقتصاد كشور خواهيم بود. رييس شورايعالي امنيت ملي با اشاره به رفت و آمدهاي ديپلماتيك و هياتهاي اقتصادي ديگر كشورها به جمهوري اسلامي ايران و همچنين تعدد دعوتها از رييسجمهوري براي سفر به كشورهاي خارجي گفت: برنامهها و اهداف جمهوري اسلامي ايران با سابقه تمدني و قدرتي بزرگ در منطقه با كارهاي كودكانه تازهكارها در يك دولت تحت تاثير قرار نخواهد گرفت. رييسجمهور تاكيد كرد: دولت جمهوري اسلامي ايران خواهان برقراري رابطه خوب و سازنده با همه كشورهاي جهان به ويژه كشورهاي اسلامي و همسايگان است. روحاني در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه از دولت عربستان ميخواهيم كه خطاها و اشتباهات گذشته را جبران كرده و از اين مسير اشتباه و بينتيجه دست بردارد، اظهار داشت: ثبات، امنيت، مبارزه واقعي با تروريسم، دوستي و برادري با همه كشورهاي منطقه خواست اصلي جمهوري اسلامي ايران است.»
«روزنامه قانون» در گزارشی با عنوان «كهنه اصولگرا عليه نواصولگرايان» می نویسد: «انتخابات 7 اسفند و ماجرای لیستها و ائتلاف های آن هر روز ابعاد تازهای پيدا ميكند. پس از آنکه طی 2روز گذشته نتایج نخستین مرحله از بررسی صلاحیت ها اعلام شد، به نظرمیرسد موضوع لیستهای انتخاباتی وارد مرحله جدیدی شده است. با نزديك شدن به انتخابات پايان سال مانند كارزار سال 92 اكنون اختلاف دروني اصولگرايان آشكارتر شده است.
ايستادگي توکلی مقابل نواصولگرايان
اين اختلاف در حالي نمايان شد كه احمدتوکلی درنشست هماندیشی با اعضای شورای مرکزی جمعیت پیشرفت و عدالت ایران اسلامی، طی سخنانی بااشاره به وضعیت اصولگرایان درانتخابات مجلس دهم گفت: به نظرمن پاشنه آشیل ائتلاف اصولگرایان، جبهه پایداری است و میتواندشب آخرلیستی دهد که تعدادی را حذف و افراد مد نظر خودش را اضافه کند و موجب شکسته شدن آرای برخی ورأی نیاوردن برخی دیگر شود. این نماینده مجلس دربخش دیگری ازسخنانش بااشاره به وضعیت ائتلاف اصولگرایان گفت: جلسههای اینچنینی بیشتر محل چانهزنیها و سهمخواهیهای سیاسی است و نتیجه نيز آن مي شودكه سرانجام نمایندگانی انتخاب می شوند و درراستای مبارزه بافساداقدام موثر و مهمی انجام نمیدهند! وی باتاکیدبراینکه از ائتلاف،گریزی نیست اظهارکرد: مادرمقابل رقیبی قرارگرفتهایم که سکولارها در میانشان موجود و موثرند؛ هرچند که در بین آنها متدینین و افراد پایبند به اصول انقلاب هم وجود دارند، اما دربرابر اقدامات این افراد سکوت میکنند.
ظهور لايههاي اختلاف
سخنان توکلی و واکنش سریع حداد عادل به عنوان سخنگوی ائتلاف اصولگرایان بیش از هر چیز نشان از آن دارد که با همه تلاشهای اعضای ائتلاف، آنان نمی توانند براختلافات عمیق دراین ائتلاف سرپوش بگذارند. اختلافاتی که به نظرمی رسد بر دو محور حلقه پایداری و شخص احمدی نژاد تکیه زده است. اشاره توکلی که آشکارا از جبهه پایداری به عنوان پاشنه آشیل نام می برد نشان از اختلافاتی دارد که باعث شد علی لاریجانی خود را مستقل اعلام کند و باهنر از پیوستن به ائتلاف سرباز زند و در نهایت طیف نزدیک به قالیباف نیز خود را از این ائتلاف خارج بداند. از سویی دیگر اصرار موتلفه به حضور و همراهی با جبهه پایداری مشخصا به واکنش اعضای دیگر ائتلاف چون احمدتوکلی منجر شده است که اعتقاد دارندپایداری درنهایت به جای همراهی لیست نهایی رابه مسیری که خود میخواهد، می برد. از سویی دیگر توکلی در حالی از جبهه یکتا یاد می کند که اعضای آنان را اصولگرا می داند اما معتقد است که تفکر این حلقه بر مبنای تفکرات احمدی نژاد است. توکلی مشخصا اشاره دارد که این گردهمایی اعضای یکتا دور هم به مدد نزدیکی آنان به احمدینژاد است و اینکه در ائتلاف حضور دارند چندان مورد قبول نیست. اینکه از بزرگان و اصلی ترین مهره های اصولگرایان در ائتلاف حاضر نمی شوند و اعضای ائتلاف سخنان ناهماهنگ و ناهمگون می زنند خبر از حال خراب اين جناح دارد. سخنان توکلی نشان می دهد که اگر جبهه پایداری را عامل اصلی مشکل بدانیم حزب يكتا نيز تكميل كننده پازل اختلاف اصولگرايان است، جرياني که آبشخور تفکر آن به احمدی نژاد_ مشایی نزدیک است. دو نامی که اصولگرایان قدیمیتر و اصیلتر با آنان چالشی جدی دارند».