انتقادات اخیر به برجام توسط تیم هسته ای در دولت گذشته و همچنین وضعیت
برجام در ایالات متحده در کانون توجه روزنامه های امروز بوده است. در این
میان رفت و آمدهای دیپلماتیک به تهران و موضوع محاکمه زنجانی از دیگر
موضوعات مهم امروز بوده است.
در ادامه می‌توانید روایت تابناک از مهمترین مطالب روزنامه‌های سه شنبه هفدهم شهریور ماه را مرور کنید.
«روزنامه
کیهان» در ستون خبرهای ویژه امروز خود به سخنان دیروز آقای عراقچی معاون
وزیر خارجه در کمیسیون برجام می پردازد. این روزنامه در این گزارش با
عنوان«معاون وزیر خارجه استدلال روحانی را رد می‌کند» می نویسد:« پس از 2
ماه انکار مقامات دولت و وزارت‌خارجه، معاون وزیر خارجه اذعان کرد توافق
برجام الزام‌آور است.
اهمیت تازه‌ترین اظهارات عراقچی در این است که
برخی مقامات از جمله رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت و... تا قبل از فصل‌الخطاب
رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم تصمیم‌گیری مجلس از سوی نمایندگان ملت، مدعی
بودند برجام نباید در مجلس تصویب شود چون اصلا تعهدآور نیست بلکه مکانیزم
اجرایی ان‌پی‌تی است که به صورت داوطلبانه اجرا می‌شود!
اما عباس
عراقچی دیروز در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس تصریح کرد: برجام،
ضمیمه قطعنامه و بخشی از قطعنامه است. ارزش قطعنامه‌های شورای امنیت را
دارد و به لحاظ حقوقی برابر است با قطعنامه‌های شورای امنیت و به لحاظ حقوق
بین‌الملل برای کشورها و دولت‌ها الزام‌آور می‌شود.
وی می‌افزاید:
قطعنامه بخشی از برجام نیست. اگر برجام را نقض کنید، قطعنامه را نقض
کرده‌اید. اگر قطعنامه نقض شود ساز و کاری برای بازگشت تحریم‌ها وجود
ندارد.
اذعان معاون وزارت خارجه به الزام‌آوری برجام در حقیقت تأیید
بر این واقعیت است که برجام به اعتبار تعهدآور بودن، مشمول اصول 77 و 125
قانون اساسی در زمینه الزام بررسی و تصویب توافقات تعهدآور بین‌المللی در
مجلس است؛ همچنان که اظهارات آقای روحانی مبنی بر داوطلبانه بودن اجرای
برجام را هم زیر سوال می‌برد.
یادآور می‌شود حدفاصل سال‌های 82 تا
84 نیز برخی محدودیت‌ها و تعلیق‌ها به اسم اقدام داوطلبانه به اجرا درآمد و
تعلیق 6 ماهه 2/5 سال به طول انجامید. زمانی هم که ایران به خاطر بدعهدی
طرف غربی به تعلیق‌های داوطلبانه پایان داد، طرف غربی شروع به صدور قطعنامه
علیه ایران کرد.
این نکته نیز گفتنی است که به اعتبار عدم توازن و
همزمان نبودن تعهدات طرفین در برجام، و نیز برگشت‌ناپذیری تعهدات مقابل در
مقابل برگشت‌پذیری وعده تعلیق یا توقف تحریم‌ها، لازم است ایرادهای جدی
برجام برطرف شود و در غیر این صورت غیرقابل اجراست.»
«روزنامه
ابتکار» در گزارشی به موضوع مهم زلزله در تهران می پردازد. ابتکار در این
گزارش با عنوان«تهران کی می لرزد؟» می نویسد:« تمامی صحبت‌ها بر سر وقوع
زلزله‌ای به بزرگی 7.5-7 ریشتری در گستره‌ای وسیع از تهران است. گستره‌ای
که تمام گسل‌های شمال تهران، تا جنوب و شرق به غرب را دربرمی گیرد.
شکاف‌های لرزه‌ای که می تواند این شهر را بشکافد و در خود فرو ببلعد. بررسی
داده‌های (زلزله های) ثبت شده توسط دستگاه‌های لرزه نگاری هم نمی‌تواند
پاسخگوی پیش بینی وقوع زلزله باشد. گسل‌هایی مثل مشاء، شمال تهران،
ایوانکی، گرمسار، پارچین، کهریزک، پیشوا و البته مهم ترین گسلی که تحت
عنوان جنوب ری معروف است. 16 زلزله تاریخی مهم ثبت شده که به وجود آورنده
اکثر آنها گسل‌های پارچین، گرمسار، شمال تهران، ری و مشاء بوده است. البته
با توجه به اکثر زلزله‌های پیش آمده می توان به خوبی دریافت که زمین
لرزه‌های مخرب تاریخی در شرق تهران، بیشتر از سمت غرب آن رخ داده اند. پدر
علم زلزله شناسی به نقشه‌های زلزله تهران اشاره می کند. نقاطی که زلزله خیز
است و می افزاید: مثلا تهران را باید حداقل 30-20 سال مطالعه کنم تا
بتوانم وقوع زلزله در آن را بررسی کنم. اینکه آیا زمین راست یا کج می شود؟
شیب پیدا می کند و آب‌های زیرزمینی بالا می آید و ... و بعد از پیش بینی
درازمدت صورت می گیرد که مثلا در 50 سال آینده این اتفاق می افتد یا در 10
سال آینده که پیش بینی میان مدت است. یا در دو سه ماه آینده این اتفاق می
افتد که کوتاه مدت بوده و معمول است. عکاشه می گوید: در تاریخ 4 فوریه 1975
زلزله‌ای با بزرگی 3/7 در شهر heichang اتفاق افتاد. البته چینی‌ها پایگاه
لرزه نگاری داشتند و آنقدر پیش بینی قوی بود که حزب کمونیست به مردم امر
کرد که از خانه‌ها بیرون بیایند. مردم به بیرون از منازل آمدند. چند ساعت
بعد زلزله اتفاق افتاد. از یک منطقه 3 میلیون نفری 2000 نفر کشته شدند. چند
ماه بعد در شهر tangcha- زلزله‌ای به بزرگی 8/7 به وقوع پیوست. حدود
500-400 کیلومتری درشمال شهر چین و خیلی هم دور از پکن نبود.. این زلزله
280000 نفر کشته برجای گذاشت. من خودم در آنجا حضور داشتم و به روایتی دیگر
نیم میلیون کشته شدند و پنهانکاری کردند. البته از سال حدود 1960 که مساله
پیش بینی زلزله به کشور شوروی سابق محول شد و قرار شد از طریق سازمان‌های
رسمی جهانی در این زمینه کار کنند.
رها شدن پایتخت
پدر علم
زلزله شناسی، در این میان اشاره‌ای می کند به زلزله‌ای که چندین سال پیش در
تهران اتفاق افتاد. وی ادامه می دهد: در مورد تهران خودمان در ساعت 12 روز
27 مارس 1830 زلزله‌ای در منطقه شرق تهران اتفاق افتاد که می توانم بگویم
روی گسل مشاء فشم با 1/7 ریشتر بود. طبق نوشته‌های موجود مستند از منابع
جهانی که در امپریال کالج لندن منتشر شده است، بر اثر این زلزله کاخ گلستان
آسیب دید و بازار تخریب شد. دیوار سفارت انگلستان پایین ریخته شد و 35000
نفر در شمیرانات کشته شدند. اگر ما روی زلزله‌های تاریخی کار انجام دهیم،
دوره بازگشت و تکرار 200-150 ساله را به دست می آوریم. پس اگر با عملیات
ریاضی پیش رویم و زمین هم رفتار ریاضی ما را بپذیرد، بایستی در این محل
زلزله تکرار شود. اگر شما به نقشه گسل‌های منطقه دامنه جنوبی کوه‌های البرز
دقت کنید، جنوب تهران تا قم و فیروزکوه گسل دارد. البته این گسل‌ها چطور
با هم ارتباط پیدا می کنند را تنها خدا می داند. گسل از لواسانات و روستای
افجه می آید به سمت گردنه قوچک یا شمیران خودمان و به سمت کرج می رود. اگر
اتفاقی بیفتد متاسفانه خودتان بهتر می دانید که وضعیت اسفناک خواهد بود. من
بعد از انقلاب و قبل از انقلاب مطلب بسیار می نوشتم و شورای امنیت ملی به
من نامه نوشت که دلایل خود را در خصوص مواردی که در مورد زلزله می گویید،
مطرح کنید. در آن زمان آقای روحانی دبیر شورای امنیت بود؛ در مهر ماه 1376.
دو هفته بعدش، رییس جمهور وقت دستور داد به 6 وزیر که مساله را پیگیری و
اقدام کنند. این کار انجام شد و جای خوشحالی هم بود. در آن نامه سه پیشنهاد
داشتم. اول اینکه منازل افراد کلیدی کشور محکم کاری شود. دوم اینکه برای
تهران فورا ستاد امنیت تشکیل دهید. سوم اینکه اگر ممکن است، پایتخت بودن
شهر تهران را عوض کنید. آقای احمدی نژاد که در آن زمان رییس جمهور بودند،
چند نفر را فرستادند و این طرح عملی نشد. آن زمان گفت که پایتخت را به
سمنان ببرید. یک مقداری صحبت شد و بعد رها شد.»
«روزنامه ایران»
نیز در گزارش خود به موضوع رفت و آمدهای دیپلماتیک چند روز اخیر پرداخته
است. ایران در این گزارش با عنوان« فصل گرم همکاری ایران و اروپا» ضمن
پرداختن به این موضوع که در اتفاقی کم سابقه، تهران همزمان میزبان
بلندپایگان اتریش، چک و اسپانیا شد؛ می پردازد و حضور این سه چهره را در
تهران به عنوان آ؛ازی بر تعامل سازنده با جهان معرفی می نماید.
همچنین
«روزنامه قانون» نیز در گزارشی به موضوع رفت و آمده ای دیپلماتیک می
پردازد. قانون نیز دراین گزارش با عنوان« بازرگانان خارجی در مهرآباد به صف
شدند » و می نویسد:« تهران این روزهابه شهری مهم برای بسیاری از
هواپیماهای تشریفات تبدیل شده است.توافق هسته ای و به نتیجه رسیدن آن گویا
دریچه ای تازه به جهان برای شهری به نام تهران بود.پایتختی که در 10 سال
گذشته به ندرت بااین تعداد ازمهمانان مهم از کشورهای اروپایی روبه رو
بود.شاید یک هفته ازتوافق تاریخی وین گذشت که موگرینی وارد تهران شد تا این
بار در ایران مهمان وزارت‌خارجه باشد.کمی بعدتر اما دیدارها همچنان ادامه
یافت و از کشورهای همسایه ایران تاهمپیمانان اقتصادی دیروز ایران دراروپا
چمدان ها بسته شد تا بار دیگر تهران به آنان لبخند بزند.طی دو روز گذشته
دیدارها و حضور دولتمردان و سران کشورها در ایران ، پاویون دولت در مهرآباد
را در شلوغ ترین وضعیتش قرار داد.»
این روزنامه همچنین در گزارش
دیگری با عنوان« جليلي خود را پيروز هسته‌اي خواند!» می نویسد:«
سعيد‌جليلي كه به گفته رابرت جی اینهورن، مذاكره كننده ارشد آمريكا به جاي
حل و فصل بحران هسته‌اي در آن مذاکرات از «تاریخ اسلام و ایران برای
مذاكره‌كنندگان خارجي» می گفت، اين روزها كه‌بادعوت نمايندگان تندرو به
كميسيون ويژه بررسي برجام مي‌رود، دولت روحاني، ظريف و تيم‌هسته‌اي كه تمام
صاحب نظران سياسي و سياست‌خارجي از مهارت آنها مي‌گويند را زير سوال برده و
اقدام به تخريب دستاوردهاي مذاكرات مي‌كند. شاگرد و نامزد انتخاباتي مصباح
يزدي بعد از شكستي كه از روحاني خورد، اين فرصت را مغتنم دانسته‌تا هم
كمكاري‌هاي خود را در عرصه سياست‌خارجي ومذاكرات با انتقاد به عملكرد
ديگران كمرنگ كند. همه آگاهان سياسي يكي از دلايل اصلي پيروزي روحاني در
انتخابات را دفاع ضعيف جليلي از مذاكرات هسته‌اي‌اش مي‌دانند و مجلس اكنون
مي‌كوشد تا از همان منطق ضعيف براي ارزيابي كارنامه هسته اي دولت بهره
گيرد.»
«روزنامه اعتماد» در گزارشی به موضوع گفت و گوهای ایران و
اروپا پرداخته است. اعتماد در این گزارش با عنوان« احياي گفت‌وگوهاي عالي
ايران و اروپا » می نویسد:« جر و بحث‌هاي هسته‌اي جاي خود را به گفت‌وگوهاي
سطح بالا در رابطه ميان ايران و اروپا خواهند داد. قاره سبز به دنبال
بازگشت به روزهاي اوج رابطه ديپلماتيك خود با تهران است و به نظر مي‌رسد با
برداشته شدن مانع هسته‌اي مسير پرسنگلاخ روابط دوجانبه هم هموارتر شده
است. امروز ديگر اروپايي‌ها مي‌توانند از گفتمان صرفا هسته‌اي با ايران دور
شده و تمركز خود را بر گسترش رابطه همه‌جانبه با ايران قرار دهند. تقابل
در روابط در حالي جاي خود را به تعامل داده است كه مسائل منطقه‌اي مي‌تواند
نخستين و بهترين سوژه براي گشايش فصلي تازه باشد. خاورميانه در التهاب تنش
و فعاليت‌هاي جريان‌هاي تروريستي مي‌سوزد و شعله‌هاي اين آتش به اتحاديه
اروپا هم رسيده است. اروپايي‌ها برخلاف ايالات متحده هيچگاه فعاليت‌هاي
منطقه‌اي ايران را به شكل تمام و كمال مخالف منافع خود در منطقه نديده‌اند.
بسياري از منافع ايران و اروپايي‌ها در منطقه هم‌پوشاني با هم دارد كه
قابل انكار نيست و شايد منفعت اروپاي امروز كه خود با بحران‌هاي رنگارنگ
اقتصادي دست و پنجه نرم مي‌كند هم همكاري‌هاي تنگاتنگ با ايران باشد. پس از
توافق هسته‌اي ميان ايران و ١+٥ در ماه جولاي بسياري از مقام‌هاي كشورهاي
اروپايي راهي ايران شدند اما مهم‌ترين اين سفرها، حضور فدريكا موگريني،
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا بود. در مدت زمان حضور موگريني در ايران،
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان اعلام كرد كه ايران و اتحاديه
اروپا وارد گفت‌وگوهاي سطح بالا با يكديگر خواهند شد. آيا رفت و آمدهايي كه
در يك ماه و نيم اخير از مقصد كشورهاي اروپايي به هدف تهران انجام شده است
مصداق ورود ايران و قاره سبز به فصل جديدي از روابط سطح بالا است؟ به نظر
مي‌رسد كه پاسخ اين سوال را به گفته مجيد تختروانچي، معاون اروپا و
امريكاي وزارت خارجه كشورمان بايد در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل در
نيويورك جست‌وجو كرد. خبرگزاري ايسنا روز گذشته به نقل از تختروانچي نوشت:
در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل خانم موگريني و آقاي ظريف با يكديگر ديدار
و گفت‌وگو خواهند كرد و در آن ديدار بحث و گفت‌وگوها بين دو طرف در مورد
آنچه در سفر به تهران مطرح شده پيگيري خواهد شد. ايران و اتحاديه اروپا از
زمان پيروزي انقلاب اسلامي تا به امروز سه دوره گفتماني را پشت سر
گذاشته‌اند. از گفت‌وگوهاي انتقادي دهه اول پس از انقلاب تا گفت‌وگوهاي
فراگير يا جامع كه جرقه آن با روي كار آمدن دولت اصلاحات به رياست سيدمحمد
خاتمي برگزار شد تا سكون نسبي در رابطه سياسي دوجانبه كه از سال‌هاي پاياني
دولت نهم آغاز و تا ابتداي آغاز به كار دولت يازدهم هم ادامه داشت»
«روزنامه
شرق» نیز در یک مطلب تحلیلی با اشاره به سه نرخی شدن نرخ ارز در گزارشی با
عنوان« «عمو بانکی» جای «جمشید بسم‌الله» نشست» می نویسد:« آخرین روز مهر
سال ٩١، محمدرضا رحیمی، معاون‌اول رئیس‌جمهور وقت، در جمع خبرنگاران از
بازداشت جمشید بسم‌الله خبر داد و او را عامل اختلال در بازار ارز ایران
دانست. رحیمی ادعا کرد جمشید بسم‌الله روی چهارپایه می‌ایستد و قیمت ارز را
تعیین می‌کند. حالا برخی افراد که به گفته فعالان بازار از عوامل بانکی
هستند بعضی از ساعات روز در بازار حاضر شده و نرخ سوم بازار را تعیین
میکنند. البته این‌بار از چهارپایه خبری نیست، اما یک دستگاه کارتخوان
(پوز) همیشه کنارشان هست و کارت ملیها را هم چک میکنند. میگویند قبلا یک
خطی (یک‌میلیون) یا دو خطی دلار عرضه میکردند، اما حالا مشخص نیست چرا
میزان آن را به ٣٠٠ تا ٤٠٠هزار دلار در روز کاهش داده‌اند. حدود هفت، هشت
ماهی است که حضور دولتیها به حضور فردی مبدل شده و در واقع طیف جدیدی از
دولتیها یا همان پارسیانیها وارد بازار شدهاند. ناگفته نماند چندان
اصراری هم ندارند هر روز در بازار حاضر شوند.
گویا تنها زمانی وارد
عمل میشوند که دلار نزدیک به سههزارو ٣٠٠ تومان شده است و کاری به نرخ
دلار زیر این قیمت ندارند. حالا که دلار سههزارو ٤٠٠ تومان را تجربه
می‌کند، حضورشان دائمی شده و اصرار دارند هر روز در برخی ساعات روز
خودنمایی کنند. برخی از فعالان بازار البته میگویند هر وقت بازار
نوسانیتر می‌شود، نرخگذاریشان چندبار در روز می‌شود. رئیس انجمن سکه و
صرافی تهران نیز چندی پیش در یک نشست خبری از ارز سه‌نرخی خبر داده بود و
علت آن را حضور عاملان بانکی یا همان پارسیانیها در بازار ارز برشمرده
بود.
وقتی تقاضای جدی برای دلار وجود داشته باشد، هر میزان عرضهای
از سوی عمو بانکیها هم نمی‌تواند جلودار بازار باشد. او می‌افزاید: «با
سقوط قیمت نفت در این دوره اخیر که حداقل تا هفت سال گذشته بیسابقه بوده
است، افزایش قیمت دلار این روزها اتفاق عجیبی نبود». رادپور با اشاره به
افق روشن پیش‌روی فعالان اقتصادی از افزایش تقاضا برای دلار مطابق نیازهای
واقعی خبر میدهد. او میگوید: «بالارفتن نرخ دلار در این روزها به علت
محیط آرام پس از توافق است. سرمایهگذاران بازار با فکر سرمایهگذاری
بلندمدت وارد میدان شدهاند و میدانند چند سال بعد بازار سر کوک می‌شود.
به‌این‌خاطر خبری از سفتهبازی در بازار ارز نیست. درواقع نیاز واقعی، محرک
واقعی بازار است».
همچنین «روزنامه آفتاب یزد» در گزارشی به
موضوع کمپین نخریدن خودرو صفر پرداخته است. آفتاب در این گزارش با عنوان«
دولتی ها هم به کمپین بپیوندند» می نویسد:« در مجادله شکل گرفته در مورد
خودروی ساخت داخل یک معادله شکل گرفته است. یکسوی این معادله خودروسازان ،
وزارت صنعت ، معدن و تجارت و طبعا دولت قرار دارد و سوی دیگر مردم. در این
میان ناظران و رسانه های حامی دولت نیز به چند گروه تقسیم شده اند که بخشی
از آنان معتقدند که به صلاح نیست به «کمپین نخریدن خودروی داخلی» دامن زده
شود چرا که این موضوع به ضرر دولت تدبیر و امید تمام خواهد شد و النهایه
این نکته باعث می شود
حامیان دولت در رقابت‌های سیاسی
دست
پایین تری داشته باشند. این عده در واقع نگاهی کاملا سیاسی به ماجرا دارند و
محاسباتشان بر اساس معادلات سیاسی و جناحی شکل گرفته است. البته بخشی از
مخالفان این کمپین نیز که جزو حامیان دولت شمرده می شوند نگاه فنی‌تری به
این ماجرا دارند و می گویند
اگر این دو کارخانه خودروسازی بخوابد یا
تعطیل شود فاجعه ای بزرگ رخ می دهد. این عده معتقدند موافقان کمپین نگاهی
سطحی به ماجرا دارند چرا که تصور می کنند گویی موضوع در مورد دو
«سوپرمارکت» است نه دو کمپانی خودروسازی بزرگ کشور ؛
چرا که هر نوع
آسیب دیدن این صنعت باعث بیکاری خیلی از جوانان کشور و خوابیدن بخش قابل
توجهی از صنعت خواهد شد.البته این عده در عین حال راه حل مشخص و روشنی هم
برای بهبود کیفیت خودروهای ساخت داخل ندارند و صرفا نگران اقتصاد کشور و در
نتیجه کارنامه دولت هستند. گروهی هم که از یکسو جزو حامیان دولت هستند اما
از کمپین حمایت می نمایند
در عین حال که برای کارنامه
پاستورنشینانعلی الخصوص در حوزه سیاست خارجی احترام قائل هستند اما معتقدند
این حمایت نباید باعث شود چشم ها را در برابر کوتاهی ها و بی کفایتی برخی
مدیران بست . این گروه ضمن حمایت از کمپین، مرزبندی روشنی با مخالفان «موج
سوار» دولت حسن روحانی دارد . در واقع اگرچه این روزها یک همزبانی و هم
صحبتی نه چندان محسوس در خصوص برخورد با خودروسازان داخلی میان برخی حامیان
و مخالفان دولت شکل گرفته اما بایستی به این نکته اذعان داشت که اولا جنس
این اعتراض ها و حمایت از کمپین متفاوت است و ثانیا این عده از حامیان دولت
ترجیح داده اند درمعادله ای که یک سوی آن مردم هستند و در سوی دیگر دولت،
پشت مردم بایستند .اما حامیان کمپین که مخالف دولت هستند این روزها صرفا
برای سوء استفاده از موقعیت ایجاد شده و ضربه به دولت از مطالبات مردم
پشتیبانی می نمایند ؛ بارها ثابت شده میان این گروه و مطالبات مردم قرابتی
وجود ندارد.
اما علیرغم تمام مصلحت اندیشی ها ی سیاسی و سوء استفاده
های مخالفان دولت به نظر می رسد حمایت و پشتیبانی از کمپین فوق اقدامی
صواب باشد. اگر چه برخی حامیان دولت با ابراز برخی دیدگاه های «کارآگاهانه»
معتقدند منشاء کمپین مشکوک است اما چه این ادعا درست باشد و چه غلط مردم
از آن استقبال نموده اند
و اکنون درخواست برای ارتقای کیفیت
خودروهای ساخت داخل به یک مطالبه همگانی تبدیل شده است. اتفاقا خوشبختانه
این موضوع موثر نیز افتاده است چرا که حداقل برخی آقایان در صنعت خودروسازی
کشور از خواب بلند مدت و زمستانی خود بیدار شده و لحن خود را کمی تغییر
داده اند و در مسیر کیفیت محصولات خود وعده و وعیده هایی به مردم داده اند.
این گام مثبت و نیک است و نشان می دهد ملت توانسته با عزم خود در شبکه های
اجتماعی و تبلیغات مستمر کمی آقایان را تکان دهد.دولت روحانی در کلیت نشان
داده که در امور مختلف همراه و همگام با مردم است بنابراین چه خوب می شد
که در این موضوع مهم هم در این راستا قدم بردارد. یعنی حالا که مردم
توانسته اند گام هایی مثبت هر چند کوتاه برای برهم زدن رفتارهای «شبه»
مافیای خودروسازان بردارند دولتی ها نیز از جمله آقای وزیر صنعت به جای
درافشانی های عجیب و غریب به این کمپین بپیوندند و به مردم کمک نمایند تا
مدیران بی کفایت توبیخ شوند. ملت ایران نباید صرفا در کلام و شعار «ولی
نعمت » باشند ؛آنان شایسته استفاده از خودرویی همطراز با شان خود هستند.»