از سال ها پیش مردم اردبیل در آرزوی استان شدن بودند تا به قول خودشان از استعمار و استثمار تبریزی ها خلاصی یابند و راه پیشرفت را طی کنند ، افرادی که خاطرات آن زمان نه چندان دور را در ذهن دارند شاید یادشان باشد که تبریزی ها با تمسخر می گفتند اردبیل استان نمی شود شاید بستان شود. بالاخره بعد از کش و قوس های زیاد به برکت نظام جمهوری اسلامی و با حمایت های آیت الله هاشمی رفسنجانی رییس جمهوری وقت و تلاش نمایندگان وقت اردبیل در مجلس به فراخور زمان که برخی بحث های سیاسی و منطقه ای مبنی بر تکه تکه کردن آذربایجان را نیز بدنبال داشت استانی جدید بنام اردبیل متولد و آرزوهای دیرینه مردم منطقه بر آورده شد.
بنده یادم می آید همان موقع در تبریز بودم و یکی از مسوولان ارومیه ای تبریز به طعنه و مزاح گفت اکنون مرده های اردبیل هم در قبرها شادی می کنند. این دستاورد و فرصت بزرگی برای اردبیل و مناطق تابعه بود تا با استفاده از ظرفیت های بالقوه و خدادادی ، سرمایه های مالی و انسانی و مدیریت پویا عقب ماندگی های گذشته را تاحدودی جبران و توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را به ارمغان آورند.
در آن زمان استان اردبیل یک منطقه متکی به کشاورزی سنتی و نیمه مکانیزه محسوب می شد و به علت فقدان سرمایه گذاری در بخش صنعت و تولید ، امور زیربنایی ، راهها ، گردشگری ، بهداشت ودرمان ، کمبود امکانات دانشگاهی و دیگر حوزه های اقتصادی و فرهنگی از مهاجرت و بیکاری بویژه مهاجرت نیروهای بیکار مختصص و دانشگاهی رنج می برد و منشا همه بدبختی ها هم تبریز قلمداد می شد و این ادعا تا حدود زیادی هم به حق بود چون مسئولان استان آذربایجان به اردبیل در تقسیم اعتبارات و سرمایه گذاری ها توجه چندانی نداشتند. بعد از استان شدن هرچند حرکت برای غلبه بر این مشکلات شروع شده بود اما این حرکت بعضا خام ، بدون مطالعه و بدون برنامه ریزی مناسب صورت گرفت و آن گونه که باید نتوانستیم از فرصت های پیش آمده استفاده کرده و از سرمایه ها و امکانات ملی ومنطقه ای برای گسترش صنعت ، جذب سرمایه گذاری و در مجموع توسعه قابل قبول بخش های مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بهره گیری کنیم .
البته در دوران استانداران گذشته تلاش ها و کارهای خوبی هم انجام گرفت و استان اردبیل را در مقایسه با زمان قبل به جلو انداخت که به نوبه خود قابل تقدیر است ولی این اقدامات چون جهش و سرعت لازم را نداشت نتوانست همه خلاهای موجود را پر کند. اکنون آمارهای موجود پس از گذشت بیش از 21 سال از استان شدن اردبیل نشان می دهد که سرمایه گذاری کارشناسی شده و در خور توجهی در بخش های صنعتی و زیربنایی استان انجام نگرفته ، استان متکی به کشاورزی باقی مانده و درد بی درمان مهاجرت و بیکاری همچنان بعنوان معضل اصلی منطقه امان مردم را بریده است. وجود 50 هزار بیکار تحصیل کرده دانشگاهی و هزاران بیکاران دیگر وعدم کنترل سرعت مهاجرت و ثابت ماندن جمعیت استان در طی سال های اخیر عمق این مساله را نمایان می کند.
حالا دیگر تبریزی بالای سرما نیست تا همه تقصیرها را برگردن آن بیندازیم ، پس بیایید کلاه خود را قاضی کنیم و ببینیم مشکل کجاست و چرا نتوانستیم از فرصت ها و ظرفیت های موجود برای توسعه همه جانبه استان و فایق آمدن بر درد کهنه بیکاری و مهاجرت استفاده مناسب را ببریم؟ چرا همچنان فرار سرمایه ها و مهاجرت اجباری افراد نخبه و تحصیل کرده از استان ما ادامه دارد بدون اینکه راه چاره ای برای توقف آن داشته باشیم؟ در طول سال های اخیر حرف های زیادی در این باره از طرف مسئولان و نمایندگان استان زده شده ولی شواهد حکایت از ان دارد که بیشتر همین افراد در دایره بسته و دور تسلسل گرفتار بودند و وقتی پای منافع شخصی و باندی به میان آمده است عقلانیت و تفکر توسعه استان را فدای مصالح شخصی و گروهی کردند.
به اعتقاد اغلب کارشناسان تا حدود زیادی ریشه عقب ماندگی و عدم بهره گیری از سرمایه ها و امکانات برای توسعه و حل مشکلات استان به تنگ نظری ها ، باندبازی ها، دعواهای حیدری و نعمتی ، سوء مدیریت ها ، نبود فرهنگ مشارکت و بی توجهی به شایسته سالاری در بکارگیری مدیران ، انتخاب نمایندگان مجلس و حتی اعضای شوراهای اسلامی شهر فارغ از جهت گیری های سیاسی ، گروهی و باندی مربوط است. اینکه در استان ما گفته می شود وجود سرمایه داران و پیشرفت افراد تحمل نمی شود خود نقصیه بزرگی است ، این مساله موجب فرار سرمایه ها و مانع جذب سرمایه گذار از سایر نقاط کشور و حتی خارج از کشور می شود. از سوی دیگر تجربه نشان داده است که دعواهای حیدری و نعمتی و باندبازی ضربه بزرگی به استان زده اکثرا دیده شده که نمایندگان استان بویژه نمایندگان خود اردبیل در مجلس با هم اختلاف دارند و دعواهای انتخاباتی را تا چهار سال بعد ادامه می دهند .
این ناهماهنگی ها و از طرفی بعضا راه نیافتن نمایندگان پیگیر ، مدبر و شجاع به مجلس موجب ناکامی آنها در گرفتن اعتبارات لازم برای استان و نیز اجرای پروژه های زیربنایی و صنعتی می شود. به نظرمی رسد تا زمانی که فرهنگ تعامل و مشارکت در استان ما جا نیفتاده باشد و نتوانیم در کنار یکدیگر به فعالیت های مختلف اقتصادی و فرهنگی بپردازیم ، مشکلات حل نخواهد شد ، تا زمانی که انتصاب مدیران استان بر اساس سلایق باندی و بر اساس مصلحت بدون توجه به شایستگی افراد صورت گیرد مشکلات پا برجا خواهد ماند و بالاخره تا زمانی که تنگ نظر ی ها را کنار نگذاریم و سرمایه ها را از بازار دلالی و معاملاتی به سمت تولید و صنعت سوق ندهیم این مشکلات حل نخواهد شد.
این واقعیت را باید بپذیریم که استان اردبیل از قافله رقابت با استان های هم سطح و بویژه همسایه عقب افتاده است در حالی که بیشتر استان ها حتی استان های کویری در حال پیشرفت هستند ، استان ما در مسیر توسعه لنگ می زند و چشم به مرکزی دوخته شده که اعتبارات آن بیشتر به استان های برخوردار اختصاص می یابد. اکنون دیگر زمان شعار دادن و وقت کشی نیست ، پس مسئولان و عقلای استان برای اینکه بیش از این دچار خسران نشویم باید پا پیش بگذارند و با تشکیل مجمع یا اتاق فکر واقعی راه چاره ای ترسیم کنند تا بتوانیم یا یک برنامه ریزی درست و زمان بندی شده و با بکار گیری مدیران صاحب فکر و مجرب و با کنار گذاشتن تفکرات سنتی غلط و الویت دادن به منافع استان آینده ای روشن برای هم استانی های خود رقم بزنیم.
همسر من 16 ماه است تحت استعمار مدیران ذوب اهن است استاندار و معاون مستعفی برنامه ریزی اش که پس از ماهها تدریس در جلسات کاری اردبیل را در مصاحبه ای متهم و به تبریز راهی شد و الانم متاسفانه مشاور ارشداقتصادی است توضیح دهند در این دوسال مسوولیت چه حمایتی از کارگران کرده اند