تابناک اصفهان: نوروزخوانی مراسمی است که ۲ یا ۳ هفته پیش از نوروز در روستاها و شهرهای ایران خوانده میشود و آغاز بهار و فرارسیدن خانه تکانی را به همه مژده می‌دهد.با کجارو همراه باشید با توصیف بیشتر این آیین ارزشمند.
مراسم نوروزخوانی که از دهم اسفند آغاز میشود در مناطقی از ایران همچون دو سوی البرز، طالقان و سمنان بیشتر در مازندران اجرا میشود.قالب اشعار نوروز خوانان به صورت بداهه خوانی است و خواندن اشعار بداهه، یکی از ویژگی‌های مهم یک نوروز خوان با تجربه است و خواندن اشعار گاهی به همراهی ساز و گاهی تنها اجرا می شود و بسیاری از اشعار به لهجه مازندرانی یا فارسی خوانده میشود
نوروز خوانان افرادی هستندکه یک نفراز آنها اشعار را می‌خواند، یک فرد که ساز می‌زند و نفر دیگر که به آن کوله‌کش یا بارکش می‌گویند، به در خانه‌های مردم می‌رود و آواز محلی می‌خواند:
باد بِهارون بِیَمو / نِئروز سِلطون بِیَمو
مژده هادین دوستان رِ / گل بیَمو گلستون رِ
بهار آمد بهار آمد خِش آمد / علی با ذولفقار آمد، خوش آمد
نِئروزتان نِئروز دیگر / شِه ما رِ سال نِئ بووئه مِوارِک
صاحب خانه نیز با اهدای پول، شیرینی، گردو، تخم مرغ و نخود و کشمش از آنان پذیرایی می‌کند. با ورود نوروز خوانان به روستاها، افراد محلی، آنان را در کوچه پس کوچه‌ها همراهی کرده و هر یک از افراد به نوبت و توان خود مبالغی پول به آنان می‌دهند.
علاوه بر نوروز خوانان، افرادی به نام حاجی‌فیروز یا حاجی‌نوروز، با پوشیدن لباسی سرخ و صورتی سیاه و دایره‌ای در دست، فرا رسیدن نوروز را با نواختن دایره و خواندن اشعاری عامیانه و مضحک و در وزن‌های دو و چهار یا شش و هشت نوید می‌دهند.
سیروس مهدوی، پژوهشگر تاریخ مازندران، با اشاره به اینکه مراسم نوروز خوانی برنامه‌ای اسطوره‌ای بوده که در بنیاد پارسی و هر مکانی به شکل خاص خود تعریف شده است و پیوندی میان تفکر روحوضی و بانو اسفندارمزد در ایران باستان حافظ گیاهان در زیر زمین است، به این شکل به گیاهان در زیر زمین گرما می‌دهد تا آنان از میان نروند و با آمدن بهار شکوفا می‌شوند.
مهدوی یادآور شد:
کسانی که در هنگام نوروز خوانی نوید پیروزی و آمدن بهار را می‌دهند افرد مختلف به آنها انعامی پرداخت می‌کنند در حالی که در گذشته هیچ چیزی به آنها پرداخت نمی‌شد و همان طور که بابانوئل به مردم هدیه می‌دهد نوروزخوان‌ها نیز هدیه‌ای از جنس آمدن بهار را به مردم هدیه می‌داند.