کلانشهرهای ایران روی گسل فرونشست!

به گزارش تابناک اصفهان، نشست زمین در شهرهای بزرگ به ویژه در شهرهایی که سازه های مهم همانند خیابان‌ها و ساختمان ها روی روددره‌ها ساخته شده، یکی از خطرات بیخ گوش این گونه شهرهاست که نمونه هایی از آن در سال‌های اخیر در شهر تهران به وفور دیده شده است.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، شهرسازی در شهرهایی مانند تهران به گونه ای بوده که در زمان بروز حوادثی مانند سیل، آب قدرت عبور از کانال های شهر را ندارد چراکه سازه‌های شهری تهران دره‌هایی که این توانایی را دارند، قطع می‌کند.

سازه‌هایی همچون بزرگراه شهید همت، بزرگراه امام علی (ع) و بزرگراه شهید چمران دقیقا با همین مشکل مواجه است و در صورت بروز سیلاب، پایتخت با مشکل مواجه خواهد شد.

البته این فقط تهران نیست که با خطر نشست زمین مواجه است و شهرهای بزرگ دیگر کشور و شهرهایی که اصول شهرسازی را با توجه به اقلیم منطقه رعایت نکرده اند نیز با این مشکل روبرو هستند.

البته نه فقط عدم رعایت اصول شهرسازی، بلکه دست‌اندازی انسان به طبیعت نیز سبب شده تا مسئله نشست زمین به صورت جدی، در برخی شهرها بروز کند. نمونه ای از نشست مکرر زمین را در برخی شهرهای استان اصفهان می توان دید، شهرهایی همچون دامنه در غرب این استان، به اندازه نشست های پایتخت تاکنون تجربه این اتفاق را داشته است.

دلیل نشست زمین در شهرهای مرکزی ایران را می توان در برداشت های بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب جست‌وجو کرد که اگر دلیل این خطر باز هم این مسئله باشد اما نمی توان از ساخت و سازهای بی‌ضابطه شهری و بلندمتربه سازی در چنین شهرهایی به راحتی گذشت.

نشست زمین در شهرهایی غیر از پایتخت که در حال تجربه بلندمرتبه‌سازی هستند، قطعا عواقبی همچون تهران را برای آنها خواهد داشت چراکه در صورت نشست زمین، تلفات جانی و مالی ناشی از تخریب ساختمان‌های چند ده طبقه، کمتر از دره‌هایی که در سازه‌های شهری تهران قطع شده است، نخواهد بود.

اگر آمار نشست یک میلی‌متری زمین در جنوب تهران را هم به این نوشتار اضافه کنیم و بخواهیم با علم آمار این مسئله را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم به ابعاد مختلف این فاجعه که روز به روز به عمق آن افزوده می‌شود، بیشتر پی میبریم.

اما در حال حاضر تهران سالانه 36 سانتی متر نشست می کند که با این وضعیت، یا باید اصول معماری یک بار دیگر در شهر تهران مورد بازنگری قرار گیرد یا ساختمان و سازه‌هایی که در مناطق پرخطر ساخته شده، مقاوم‌سازی شود که این مسئله در دیگر شهرهای با وضعیت مشابه تهران نیز صادق است اما به لحاظ جمعیت و عمق نشست زمین در تهران، اکنون این شهر در شرایط حساسی قرار دارد.

از سوی دیگر با توجه به اینکه از 43 مخاطره شناخته شده در جهان 32 پدیده در ایران رخ داده است و 97 درصد شهرهای ایران در معرض زلزله، همه شهرهای کشور در معرض سیلاب و زلزله و 300 دشت نیز در معرض نشست زمین قرار دارد ضروری است تا معماری و ساخت و ساز در شهرهای ایران با وسواس و جدیت بیشتری، اجرایی شود چراکه قرار گرفتن ایران در رتبه سوم پرخطرترین کشورهای جهان، با شرایطی که اکنون شهرسازی در ایران دارد هیچ تناسبی ندارد.

ساخت و ساز برای کسب درآمد که در حال حاضر یکی از شیوه های پردرآمد برای شهرداری‌ها به شمار می رود، روز به روز به گسترده‌تر شدن ابعاد نشست زمین و خطراتی که شهرها را در مواقع بحرانی به شدت تهدید می‌کند، کمک می‌کند و این در حالی است که مدیریت شهری باید علاوه بر اداره شهر در صدد تامین امنیت زندگی در شهرها نیز باشد.