تابناک لرستان : یک بیابان که در کوره راهی جا مانده است و تنها حصارش کوههائیست که از او پاسداری میکنند گه گاه با آوائی جادوئی خلوتش سر میشود.
موسیقی و خاصه آواز در ذره ذره های هستی جاریست و جز هنرهائی ست که از دبرباز در جوامع بشری وجود داشته است و بشر همیشه به موسیقی و آواز محتاج بوده است.
در ایران موسیقی سنتی شامل دستگاهها،نغمه ها و آوازها سالها پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در میان مردم ایران جریان داشته است و آنچه دلنشین تر و ساده تر بوده ست امروز در دسترس مردم است.
اما آنچه ما را برانداشت تا دست به قلم شویم و چند خطی در این باره بنویسیم قدردانی از استاد محمدرضا شجریان است که دینی بسیار هم بر موسیقی ملی و هم موسیقی نواحی دارند.
در طول تاریخ، موسیقی ایران بیشتر با آواز در ارتباط بوده است و سرآیندگان نقشی اساسی را در خلق و اجرای قطعه ی موسیقی داشته اند و اثر هنری را بیشتر با نام خواننده ی اثر می شناسند.
یک از این هزاران! خسرو آواز ایران استاد محمد رضا شجریان است.
وی زاده ی خراسان است همان جا که خورشید سایه ی مهر گستر خود را بر سر ما می آساید و از آنجا به مانند خورشید شهرتش جهانی شد.
این موسیقی دان،آهنگ ساز،خواننده،خویش نویس و مخترع سازهای نو از برجسته ترین هنرمندان ایران، و بی شک یکی از ماندگارترین چهره های فرهنگی ایران است و سالهاست که نامش بر قله های هنر ایران می درخشد و میلیونها انسان با صدای وی خاطره ها دارند.
وی خواندن را نزد پدر و با همان لحن کودکی آغاز کرد؛چه اینکه پدرش قاری مشهور قران در مشهد بود.درسال 1331 و در سن 12سالگی برای نخستین بار صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان پخش شد.
سالهای
بعد که به کار خواننده گی روی آورد،چون پدرش میخواست خانواده ی آنها با قرائت قران و چهره ی مذهبی شناخته شود تا سال 1350با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیوی ملی همکاری داشت ولی بعد از آن پدرش به او اجازه ی استفاده از نام اصلی اش را داد.
وی در این سالها با اساتید بزرگ موسیقی و آوازی از جمله فرامرز پایور،نورعلی خان برومند و عبداله دوامی آشنا شد و کلیه ی ردیف های موسیقی و شیوه های تصنیف خوانی را نزد آنها فرا گرفت و به آواز خوانی پرداخت.
اجرای زنده ی راست پنجگا در سال 1354در جشن هنر شیراز بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
و
در سال 1356در مسابقه ی تلاوت قرآن کریم کشور رتبه ی نخست را بدست آورد.
استاد شجریان در سال 1357همانند بسیاری دیگر از هنرمندان آن زمان همکاری خود را با سازمانهای دولتی به دلیل ترویج فرهنگ کاباره ای و موسیقی مبتذل قطع نمود.
با پیروزی انقلاب سال57ایشان نیز رو به سوی موسیقی حماسی وبه تصنیف خوانی پرداخت.
تصنیف معروف سپیده با نام ایران ای سرای امید در سال1358 در فضای انقلابی آن سالها اتفاق افتاد.
همچنین در سال 1358دعای ربنا و مناجات مثنوی افشاری را بصورت بداهه و بدون تمرین خواند که بمدت 30 سال از اصلی ترین برنامه های رادیو در ماه رمضان بود.
پس از این سالها در اوایل دهه ی60 آلبوم بیداد را منتشر ساخت که در میان عموم مردم مورد استقبال زیادی قرار گرفت.
پس از زلزله ی منجیل و بمنظور حمایت از زلزله زدگان ،در اقصا نقاط دنیا کنسرتهای بسیاری به اجرا در آورد .
استاد شجریان در سال 1378جایزه ی پیکاسو را از طرف سازمان علمی فرهنگی یونسکو دریافت نمود و دو آلبوم بی تو بسر نمیشود و فریاد در سالهای بعد نامزد جایزه ی گرمی شدند تا بدانجا که رسانه های غربی به تمجید از وی پرداختند و ستایش ایشان او را افسانه ی موسیقی شرق نام نهادند.
پس از زلزله ی بم در1382در تهران کنسرتی را با نام هم نوا با بم به اجرا در آوردند و عواید حاصل از آن را بمنظور التیام درد ناشی ازاین زلزله ی فجیع در باغ هنر بم اختصاص دادند.
همانگونگه که یاد آور شدیم سراسر زندگی ایشان ماندن در کنار مردم و همراهی با آنها بوده است.
و با آنکه تعلق خاطری به هیچ جناح و حزب سیاسی ای نداشته است اما سیاست را به خوبی میشناسد.
مشخصه ی بارز این هنرمند نامی همراهی همیشیگی با مردم بوده است و از این رهگذر ناملایمتیها و تنگ نظری های بسیار به خود دیده است.
این قبیل آزارها بوده که خود استاد گفته است(همیشه مسائلی وجود داشته است که باید آنان را فراتر از هنر مورد توجه قرار داد و آن اینکه همیشه با مردم صادق باشیم و سعی کرده ام فارغ از هر مصلحت اندیشی و منفعت طلبی جانب حق را بگیرم و البته که همراهی با مردم همیشه هزینه داشته است.اصرارم روی این اصول بوده است که حالا در طولانی مدت برای من تبدیل به سرمایه ی بزرگ اجتماعی و معنوی بزرگ شده است)
استاد محمدرضا شجریان مردیست که جسم و جان و روحش را وقف هنر،فرهنگ و مردم ایران کرد.
حال که استاد مسلم آواز ایران در پیام نوروزی پرده از رازی پانزده ساله برداشته است!
و حال که با این پرده دری سایه غم بر دل همه ی ما سایه افکنده است!
و حال که استاد در خلوتگه راز با همراهی پانزده ساله خلوت نشین شده است!
بیائیم و با قدرشناسی و ارج نهادن بیشتر به این همه سال کار هنری، به کسانی که باعث رنجش خاطر وی شده اند نشان دهیم که شوالیه ی هنر ایران تا همیشه در قلب تک تک ما جای دارند و این ناسپاسی ها و قدر نشناسی ها از طرف آنها کوچکترین خللی در علاقه ی ما به ایشان کم نخواهد کرد.
اکبر خیری- دانشجوی مقطع کارشناس ارشد حقوق عمومی