حجم زیاد فاضلاب شهری شامل خانگی و صنعتی و عدم جمع‌آوری روان‌آب‌های حاصل از رودخانه‌ها در جنوب تهران، مانداب‌های سطحی و گنداب‌های فاضلاب را در این مناطق به وجود آورده است.
ریختن فاضلاب به رودخانه‌های سالور و شور، همچنین عدم ساماندهی کامل روخانه‌های سرخه حصار و فیروزآباد، باتلاق حسین آباد و واوان نه تنها فضای طبیعی آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده است، بلکه آلودگی‌های ایجاد شده زندگی افراد محلی را هم تهدید می‌کند.
مناطقی در جنوب تهران هستند که به دلیل وجود فاضلاب و گنداب ظرفیت سکونت و کشاورزی خود را از دست دادند و به خرابه‌های زیستی تبدیل شدند، که برای مردم و حتی حیوانات آسیب‌زا است؛ برخی از آن‌ها عبارتند از زمین‌های کشاورزی دشت ورامین که به علت فاضلاب رودخانه‌های فیروزآباد و سرخه حصار آلوده شده‌اند، همچنین مردم روستاهای مافتون، طالب آباد، اسماعیل آباد، زمان آباد، گلحصار و باقر شهر در شهر ری با بوی نامطبوع ناشی از گنداب‌ها مواجه هستند.
یش از ۱۵ هزار منبع آلودگی در مسیر رودخانه‌ها
در همین رابطه محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اظهار کرد: ۷ رودخانه از کوه‌های شمال تهران به جنوب سرازیر می‌شود، که در انتهای مسیر ۲ رودخانه سرخه حصار و فیروزآباد وارد شهر ری می‌گردد، به عبارتی چون مسیر آن‌ها از زیر اتوبان‌ها می‌گذرد، مشخص نیست چه اتفاقاتی در این مسیرها می‌افتد.
وی افزود: در مسیر ۴۰ کیلومتری که رودخانه‌ها طی می‌کنند، بیش از ۱۵ هزار آلاینده وجود دارد که موجب می‌شود میزان آلودگی فاضلاب تهران افزایش یابد، البته تذکر داده شده است که صنایع و مردم فاضلاب خود را وارد رودخانه‌ها نکنند.
دو تصفیه خانه منتظر تخصیص زمین هستند
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اضافه کرد: ۱۲ تصفیه خانه در تهران داریم که ۶۵ درصد حجم فاضلاب در تصفیه خانه‌های فیروزبهرام و جنوب تهران فرآوری می‌شود، اما برای ساماندهی کامل فاضلاب خانگی تاسیس دو تصفیه خانه در منطقه ۱۸ و ۲۲ را برنامه ریزی کرده‌ایم، که در منطقه ۱۸ آستان حرم امام خمینی(ره) و در منطقه ۲۲ شهرداری باید زمین تصفیه خانه را اختصاص دهند.
تا پایان سال فاضلاب خانگی کاملاً ساماندهی می‌شود
بختیاری ادامه داد: دو نوع فاضلاب شهری داریم؛ نوع اول فاضلاب خانگی یا انسانی که امید داریم تا پایان سال به طور کامل در تهران ساماندهی صورت گیرد، همچنین نوع دوم فاضلاب سطحی که باید در طرح ساماندهی آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای تهران جمع آوری شود.
جمع آوری روان‌آب‌های سطحی جنوب تهران برای کشاورزی
همچنین یوسف رضاپور، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از تهران با اشاره به طرح ساماندهی آب‌های سطحی جنوب تهران اظهار کرد: در صورت اجرای این طرح، روان آب‌های سطحی آلوده جنوب تهران جمع آوری و برای بهره‌برداری بهینه از منابع آبی با کیفیت استاندارد در مصارف کشاورزی، تصفیه و توزیع خواهد شد، که در نهایت موجب بهبود سطح بهداشت و سلامت عمومی و محیط زیست منطقه خواهد شد.
وی افزود: مطالعات این طرح از سال ۱۳۸۵ با رویکرد سالم‌سازی آب مورد استفاده در اراضی کشاورزی جنوب تهران و همچنین تعادل بخشیدن به سفره‌های آب زیرزمینی از طریق جایگزینی با پساب انجام گرفته است، که به دلیل گستردگی تهران و تعداد منابع آلاینده، شناسایی و جلوگیری از تمام نقاط آلاینده سطح شهر امکان‌پذیر نیست؛ لذا نمی‌توان انتظار داشت که بدون همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی دخیل، از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، شهرداری و صنعت معدن و تجارت تمامی مشکلات مرتبط با این موضوع حل و فصل شود.
تهیه آب مصرفی ۳۰ هزار هکتار در افق ۱۴۲۵
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران ادامه داد: با اجرای طرح مورد نظر، تأمین و انتقال پساب از تصفیه خانه‌های ۱۲ گانه شهر تهران و برداشت از منابع آب سطحی و زیرزمینی طبق آخرین تخصیص اولیه ابلاغی وزارت نیرو، برای مصارف در سطح حدود ۳۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی جنوب تهران در افق ۱۴۲۵، همچنین تغذیه مصنوعی سفره‌آب تهران از طریق چاه‌های دهانه گشاد محقق می‌شود.
رضا پور در پایان تصریح کرد: مطالعات پایه و طراحی مربوطه به اتمام رسیده و مجوزهای مورد نیاز از جمله مجوز محیط زیست، میراث فرهنگی، و پدافند غیرعامل از مراجع ذی‌ربط گرفته شده است، اما تخصیص اولیه منابع آب برای انجام طرح مذکور که در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ به این شرکت ابلاغ شده، در حال بررسی یا بازنگری مطابق با آخرین سند ابلاغ شده از وزارت نیرو است که پس از تصویب، بلافاصله اقدامات لازم برای اجرایی شدن پروژه توسط شرکت آب منطقه‌ای تهران به عمل خواهد آمد.
باید دید با تغییر دولت، سرعت انجام پروژه‌های مدیریت آب و فاضلاب تهران آنهم در شرایطی که با تنش آبی جدی بواسطه افزایش دمای هوا، کاهش محسوس نزولات جوی مواجه هستیم، تغییر می‌کند یا خیر؟ بدیهی است بهره‌مند شدن از ظرفیت روان‌آب‌ها و پساب‌ها در صنعت کشاورزی می‌تواند کمک شایان ذکری به مدیریت منابع آبی کشور کند.
