به گزارش نمایندگی فرهنگی کشورمان در مصر،همانطور که در مقدمه قسمت اول این سلسله گزارش ها ذکر کردم زبان فارسی بعنوان یکی از مهمترین زبان‌های زنده دنیا، از جایگاه ویژه ای در میان فرهیختگان مصر، اساتید و دانشجویان مصری برخوردار است، به همین خاطر این زبان کهن که برخی آن را زبان دوم جهان اسلام می دانند[1] وبرخی فرهیختگان مصری آن را "فرانسوی شرق" نامیده اند[2] در بیشتر دانشگاه های مصر تدریس می شود. در این قسمت چند کتاب دیگر مرتبط با زبان فارسی از آثار دکتر عبدالمنعم را خدمتتان معرفی خواهم کرد.
* مختارات من الشعر الفارسی الحدیث(گزیده های از شعر فارسی جدید)
* معجم المصطلحات الفلسفية (واژه‌نامه فلسفی فارسی – عربی / عربی – فارسی)
* معجم المصطلحات السياسية والعسكرية (واژه‌نامه سیاسی و نظامی فارسی - عربی).
*فن الغزل مختارات من الغزلیات الفارسیه(فن غزل سرائی، گزیده های از غزلیات فارسی)
*فن الرباعی مختارات من الرباعیات الفارسیه(فن رباعی سرائی، گزیده های از رباعیات فارسی)
همانطور که در قسمت اول گفته شد دکتر عبدالمنعم از جمله اساتید و فارسی پژوهان مصری است که شاید بیشترین آثار را در باره زبان فارسی تآلیف کرده است ایشان چندین کتاب در زمینه آموزش زبان فارسی، انواع شعر فارسی و تعدادی فرهنگ نامه تخصصی فارسی عربی و عربی فارسی تألیف کرده است.
* مختارات من الشعر الفارسی الحدیث(گزیده های از شعر فارسی جدید)این کتاب گلچینی از اشعار برخی شعرای معاصر ایرانیست که در سال 2003م برای اولین بار چاپ و منتشر و در سال 2009م چاپ دوم آن انجام گرفته است در این کتاب ایشان ابتداء مقدمه مفصلی نوشته و بطور کامل در باره شعرای فارسی زبان معاصر و شعر نو، توضیحاتی داه است و سپس از میان شعر های شعرای معاصر، اشعاری را از 31 شاعر معاصر ایرانی برگزیده است از جمله اشعاری از: فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، احمد شاملو، اخوان ثالث و ...روش وی در این کتاب به این صورت بوده که ابتداء بشکل مختصر شاعر مورد نظر را معرفی و سپس نمونه ای از اشعار او را ذکر و به عربی ترجمه نموده است. از جمله نقاط ضعف این کتاب که به عربی نوشته شده اینست که ایشان اصل فارسی ابیات ترجمه شده را نیآورده است در حالی که آوردن اصل ابیات می توانست به خواننده کمک کند تا بهتر و بیشتر با زبان و شعر فارسی آشنا شود.
*فرهنگ واژگان فلسفی عربی/فارسی و فارسی/عربی دیگر تألیف دکتر عبدالمنعم است این فرهنگ نامه تخصصی بیشتر مورد نیاز کسانی است که در رشته فلسفه و عرفان تحصیل می کنند و دکتر عبدالمنعم با توجه به این مطلب که ایرانی ها نقش بسزایی در پیشرفت فلسفه اسلامی داشته اند و اصطلاحاتی را نیز در فلسفه الاهی ابداع کرده اند این فرهنگ نامه را تألیف کرده است اما بخاطر تجدید چاپ نشدن آن در حال حاضر این فرهنگ نامه در بازار موجود نیست.
*فرهنگ واژگان سیاسی و نظامی از جمله تألیفات دکتر عبدالمنعم است که در آن واژگان سیاسی و نظامی پرکاربرد فارسی به عربی ترجمه شده این فرهنگ 230 صفحه است و مؤلف بخوبی توانسته است معادل یابی عربی واژگان فارسی را انجام دهد چاپ اول آن توسط انتشارات "الشروق" و چاپ دوم آن توسط انتشارات "جسور" انجام شده و هم اکنون این کتاب در بازار موجود است و با توجه به اینکه در دهه های اخیر اخبار سیاسی و نظامی ایران در صدر اخبار روزنامه ها، سایت های خبری، شبکه های اجتماعی و رسانه های عربی جهان و منطقه قرار داشته و دارد این فرهنگ نامه فروش خوبی داشته است.
*کتاب فن رباعی از دیگر آثار تألیفی دکتر می باشد که در سال 2005م چاپ و منتشر شده است در این کتاب دکتر عبدالمنعم اشعاری را از بیش از 40 شاعر رباعی سرایی ایرانی معاصر و قدیمی از جمله: عمر خیام، رودکی، عطار، سعدی، اخوان ثالث، هوشنگ ابتهاج و...ایشان در مقدمه کتاب توضیحاتی را در خصوص فن رباعی در عربی و فارسی ارائه می کند و سپس به برخی ویژگی های رباعی سرایان معاصر و قدیم ایرانی اشاره می نماید.
وی پس از خلاصه شدن از مقدمه و ارائه توضیحاتی برای آشنایی خواننده با این فن در زبان فارسی به سراغ اشعار رباعی سرایان می رود و تعدادی از زیباترین و مهمترین رباعیات شاعران معاصر و قدیمی را انتخاب و به نثر عربی ترجمه و شرح می کند. این کتاب در حال حاضر در بازار موجود است.
*کتاب فن غزل، دکتر عبدالمنعم پس از آنکه کتاب فن رباعی را نوشت و فروش آن با استقبال مصری ها مواجه شد به فکر آن افتاد که این بار کتاب فن غزل را بنویسد ایشان خودش در مقدمه این کتاب می نویسد: "پس از آنکه کتاب فن رباعی که تألیف کرده بودم چند بار تجدید چاپ شد و مورد استقبال گسترده عرب زبانان قرار گرفت تصمیم گرفتم که کارهای مشابهی انجام دهم در حقیقت استقبال خوانندگان تشویقی برای بنده شد تا کتاب جدیدم را در فن غزل فارسی بنویسم استاد عبدالمنعم در کتاب فن غزل نیز تقریبن به همان شیوه فن رباعی عمل کرده یعنی در مقدمه شرح حالی از مشهورترین غزل سرایان ایرانی ارائه کرده و سپس تعدادی از غزل سرایان سرشناس معاصر و قدیم ایرانی همچون رودکی، منوچهری دامغانی، نظامی گنجوی، وحشی بافقی، طالب آملی و... را انتخاب و غزلیاتی از آنها را به عربی ترجمه کرده است.
دکتر عبدالمنعم کتاب های دیگری نیز در باره زبان و شعر فارسی نوشته است که در قسمت اول این گزارش نام آنها ذکر شد و بخاطر اختصار از توضیح بیشتر در خصوص سایر کتاب های دکتر صرف نظر می کنم
[1] -زبان فارسی به عنوان زبان دوم جهان اسلام و یکی از زبان های زنده دنیا ارتباط و پیوستگی محکم و عمیقی با زبان عربی دارد(الخالدی عبدالله، الشافی فی اللغه الفارسیه و آدابها، بیروت ، دار النهضه
[2] زبان فارسی – د. محمد نورالدین عبدالمنعم ص5
