بابک مومنی در گفت و گو یی با اشاره به اينكه بيش از 508 دهم درصد واحد صنعتی در حوزه صنايع غذايی در استان وجود دارد، اظهار كرد: آمارهايی كه ریيس انجمن صنايع غذايی استان در سال گذشته ارائه داد حاكی از آن است كه 184 واحد فعال بوده كه اين تعداد هم حتی با 50 درصد ظرفيتشان فعاليت نمی كنند.
وی با بیان اینکه اگر ۳ الی ۴ شركت بزرگ در حوزه صنايع غذايی را كنار بگذاريم، مابقی جزء واحدهای صنعتی خرد در مازندران محسوب می شوند، تصریح کرد: این واحد ها با كمتر از 50 نفر نيروی انسانی در حال فعاليت هستند كه جزء صنايع كوچک هستند و معمولان با تسهيلاتی كه از بخش بنگاه های زودبازده معرفی می گیرند، تشکیل می شود اما در شرايط اقتصادی پر نوسان كشور نمی توانند خود را حفظ كنند.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران با اشاره به اينكه تنها يک سوم از ظرفيت اين واحدها در استان فعال است، گفت: مازندران قطب برتر كشاورزی كشور است پس چرا در حوزه صنايع لبنی بيش از 80 درصد ماده خام و مواد اوليه از خارج از استان وارد می شود و در حوزه آشاميدنی ها كاملا وابسته به خارج از مازندران است.
مومنی در مورد صنايع غذايی و ظرفيت های استان در بخش صنعت غذا، خاطرنشان کرد: صنايع غذايی به طور مستقيم بخش پايين دستی بخش كشاورزی است يعنی كشاورز به عنوان تامين كننده ماده اصلی صنايع غذايی است.
* كشاورزی باعث رونق اقتصادی در مازندران است
وی با بیان اینکه در مناطقی كه توليدات كشاورزی نقش محوری در اقتصاد آن منطقه دارد يک زنجيره كامل و درست از توليد باید رعايت شود، افزود: از تامين ماده خام تا فروش در این زنجیره غذایی طراحی شده و صنايع غذايی به عنوان بخش پايين دست، مستقيم با كشاورزی باعث رونق اقتصادی می شود.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران از صنايع غذايی به عنوان قطب قدرتمند يادكرد و گفت: بررسی ها نشان می دهد صنايع غذايی از ابتدای قرن بيستم با هزار ميليارد دلار سرمايه سازی در سال به عنوان اولين صنعت دنيا محسوب شده و اين صنعت، صنعت كوچكی نيست.
مومنی بیان كرد: در صورتی كه مازندران را به عنوان يک استان كشاورزی به رسميت شناخته شود، صنعت غذايی تنها صنعتی است كه می تواند متناسب با زيست بوم و شرايط اين مازندران پايدار باشد و رفتن به سراغ ساير صنايع و پروژه ها معنايی ندارد.
وی با بيان اينكه آیا ماده خامی كه در مازندران توليد می شود اصلا در خدمت صنعت است يا خير، متذكر شد: بيش از 2 و نیم ميليون تن مركبات در سال در كشور توليد می شود كه 70 الی 80 درصد آن در این استان بوده و اين عرصه عظيم از مازندران را كه به اين امر اختصاص داده شد، آيا كمكی به بخش صنايع غذايی نمی كند؟
* كشاورزی در خدمت صنايع غذايی نيست
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران با ابراز نگرانی از اينكه در حوزه لبنيات وابستگی زیادی وجود دارد، خاطر نشان كرد: در استانی كه شايد بر روی آسفالت بذر ريخته شود، رشد می كند در سال 700 هزار تن علوفه وارد می شود.
مومنی افزود: نگرانی كه وجود دارد اين است كه يا كشاورزی در خدمت صنايع غذايی نيست يا صنايعی مبتنی بر ساختار كشاورزی استان شكل نگرفته و يا واقعا امنيت اقتصادی لازم برای فعاليت پويا و مولد اين صنايع در مازندران فراهم نشده است.
وی صنايع غذايی را به عنوان يكی از صنايع پاک برشمرد و گفت: اين صنعت در برابر صنايع پتروشيمی وبسیاری از صنايع ديگر نگرانی زيست محيطی ندارد و انتظار می رود ماده خام صنايع غذايی نيز درمازندران توليد شود، از سوی ديگر اشتغال خوبی در سطح استان بوجود می آورد.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران با بيان اينكه از جامعه كشاورزان كه در استان فعاليت می كنند عمدتا فعاليت آن ها تمام وقت است، تصریح كرد: توليد و كشت برنج معمولا بين ۴ الی ۵ ماه كشاورز را درگير می كند و اين انرژی كشاورزان بين 6 الی ۷ ماه باقی سال نيازمند هدايت است و اگر اين صنايع پايين دست كشاورزی وجود داشته باشد تا حد زيادی انرژی انسانی فعالی را در اين عرصه وارد كه جلوی بيكاری را می گیرد.
مومنی تاكيد كرد: در صورتی كه همين ظرفيت و صنايع موجود مازندران اگر با ظرفيت نرمال خود فعاليت كنند بيش از 500 هزار شغل ايجاد می شود كه عدد بزرگی است و در حوزه اشتغال هم می تواند تحول بزرگی بوجود آورد.
وی افزود: در سطح جامعه دغدغه جدی كه وجود دارد اين است كه جمعيت روستايی و مولد ما روزبه روز در حال كوچكتر شدن است و اگر اين صنايع در پايين دست مزارع كشاورزی قرار گيرند با ایجاد يک اشتغال پايدار لزومی ندارد جامعه روستايی خود را وارد دغدغه های جامعه شهری كند.
* تاثير بسته بندی محصولات كشاورزی و برندينگ كردن آن در افزايش خريد محصولات
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران با بيان اينكه علاوه بر صنايع تبديلی كه در صنايع غذايی وجود دارد، بحث صنايع تكميلی هم در اين صنعت مطرح بوده كه بسيار مهم است، اظهار كرد: دغدغه ای ديگر كه ساليان سال است، ما را عذاب می دهد مدل فروش محصولات كشاورزی به صورت فله ای و بدون برند است که آسيب جدی به توليدات كشاورزی وارد می كند.
مومنی بيان كرد: بسته بندی محصولات كشاورزی اغلب رغبتی برای خريد آن محصول ايجاد نمی كند يعنی خود صنعت بسته بندی، مدل آن و برندينگ كردن آن نيازمند تغيير اساسی است.
وی با تاكيد بر اينكه صنايع غذايی و نيازهای اساسی آن بايد از حالت پروژه های خرد و بنگاه های زود بازده كه خيلی هم ثبات ندارند خارج شود، افزود: برخی از اين كارخانه ها كه جزء شناسنامه استان محسوب می شوند با گسترش در نقاط مختلف مازندران حمايت واقعی از آن می توان بعضا نیازهای اساسی را در این استان تامین کرد.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران در پاسخ به اين پرسش كه برای گسترش اين كارخانه ها چه بايد كرد، بیان کرد: اولين گام توليد ماده خام در استان است يعنی در ابتدا بايد ظرفيت و نياز واقعی كشور مشخص كه تا چه ميزان بايد تامين شود.
مومنی با اشاره به مشخص كردن نياز صنعتی مازندران گفت: برای تامین اين نياز صنعتی، كشاورز باید برای تبديل مزارع سنتی به سمت توليد صنعتی حمايت شود و بر اين اساس ماده خام اوليه و توليد در مزارع بايد به گونه ای باشد كه نياز صنعت را فراهم كند.
وی با تاكيد بر حمايت از سرمايه گذار توليد داخلی خاطرنشان کرد: بايد حمايت ارزی و ريالی را بيشتر از اينكه به سمت واردات و تجارت و بازرگانی برود به سمت صنايع غذايی و توليد داخلی برد.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران با بيان اينكه تراكنش های زيادی در ماده غذايی وجود دارد و يارانه های گسترده ای نيز پرداخت می شود، افزود: سال گذشته بحث جدی كه در دستگاه قضايی و نظارتی دولتی وجود داشت اين بود كه ارز دولتی كه به واردات محصولات كشاورزی پرداخت شد به انحراف رفت و به جای اينكه اين يارانه ها به بخش کشاورزی داده شود، تلف شد.
مومنی تصريح كرد: اگر دلال های اقتصادی در بخش هایی از حوزه سياست ما حاكم نيستند، حوزه های سياسی و تصميم سازی ما بايد يارانه ها را به سمت توليد حركت دهند و اگر كسانی كه صنايعی در پايين دست مزارع كشاورزی ايجاد می كنند بايد از آن حمايت شود.
وی با بیان اينكه ماده خام با رويكرد صنعت بايد توليد شود، افزود: بايد عرصه های كشاورزی را از كشت و كار سليقه ای نجات داده و يارانه ها و حمايت های دولتی بيشتر صرف محصولات در بخش توليد شود.
عضو هيئت علمی دانشگاه پيام نور مازندران حمل و نقل را از نكات اساسی در بخش صنايع غذايی عنوان كرد و گفت: این استان نگران آخر هفته يک سری ويلا نشينی كه هيچ نفعی برای استان ندارند، است و متاسفانه با سوداگری زمين، منابع طبيعی و عرصه های كشاورزی مارا از بين بردند كه ويلاهای متعدد و رفت و آمد آن ها هيچ انتفاعی برای مازندران ندارد.
*دغدغه اصلی صاحبان سرمايه مشكل نداشتن راه است
مومنی دغدغه اصلی صاحبان سرمايه را برای وارد شدن به مازندران مشكل نداشتن راه عنوان كرد و گفت: آخر هفته كه به خاطر تردد مسافران راه بسته می شود بنابراين سرمايه گذار چگونه می خواهد بخشی از ماده خام خود را وارد كند و از كدام مسير برای عرضه محصولات تردد كند .
وی خاطرنشان كرد: اگر ماده خام بر اساس محور نياز و حمايت از صنعت توليد شود و اگر زيرساخت های لازم برای حمل و نقل صورت گيرد، خوش بين هستم كه مازندران همان طور كه ادعا می كند، قطب كشاورزی است، می تواند قطب صنايع غذايی باشد.
ایسنا