بیماری ایدز ( AIDS) یا نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود. این بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است.
بيماري ايدز مي تواند علائم اوليه خود را در دهان بروز دهد که توجه به آنها در تشخيص به موقع اين بيماري موثر است . هر چند افراد آلوده به ويروس HIV ممکن است از آلودگي خود به اين ويروس بي اطلاع باشند ، ولي دوره نهفته اين بيماري ، در بعضي افراد مي تواند علائم دهاني خاصي داشته باشد.
علايم بيماري ايدز به صورت عفونت هاي قارچي با ايجاد خطوط سفيد در کناره زبان ، آفت هاي متعدد ، تبخال هاي مزمن و طولاني مدت ظاهر مي شود که فرد با مشاهده اين علائم باید به متخصص بيماريهاي دهان مراجعه کند.
راه های انتقال بیماری ایدز
HIV از سه روش اصلی انتقال می‌یابد:
- تماس جنسی
- در معرض خون یا بافت آلوده قرار گرفتن
- از مادر به فرزند در دوران بارداری، زایمان یا تغذیه با شیر مادر
هیچ گونه خطر انتقال از طریق ویروس مدفوع، ترشحات بینی، بزاق، خلط، عرق، اشک، ادرار، یا استفراغ وجود ندارد مگر اینکه با خون آلوده شده باشند.
اين بيماري ها به صورت بيماري هاي ريوي، اسهال هاي شديد و مزمن، تب هاي طولاني، کاهش وزن، اختلالات شخصيتي، بيماري هاي مغزي و پوستي خود را نشان مي دهند که درنهايت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد.
گفتني است علائم آلودگي با HIV بسيار پيچيده است و داراي مراحلی است که الزاما همه آنها در افراد آلوده مشاهده نمي شود.
اين مراحل به شرح زیر است
مرحله عفونت اوليه HIV (مرحله اول)
اين مرحله چند هفته طول مي کشد و معمولا با يک حالت شبيه سرماخوردگي که بلافاصله بعد از عفونت رخ مي دهد همراه است از این حالت شبیه سرماخوردگی گاهی اوقات تحت عنوان حالت seroconversion یاد می شود. (علائمی نظیر تب، گلودرد، بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی و یا تظاهرات عصبی) در این مرحله بروز می کنند.
۲۰درصد علائم به گونه اي است که فرد به پزشک مراجعه مي کند، ولي معمولا تشخيص داده نمي شود و حتي اگر تست HIV آنتي بادي در اين موقع انجام شود ممکن است هنوز مثبت نباشد.
از هنگام ورود ويروس ايدز تا مثبت شدن نتيجه آزمايشگاهي که نشانگر آلودگي فرد است حدود دو تا ۱۲ هفته و گاه تا ۱۶ ماه به طول مي انجامد.
مرحله بدون علامت باليني (مرحله دوم)
دوره نهفتگی بدون علائم یا با علائم کم است و بسته به فرد، از دو هفته تا بیست سال ممکن است طول بکشد و همانطور که از نام این مرحله پیدا است، خالی از هر علامتی است. هرچند ممکن است غدد متورم لنفاوي هم وجود داشته باشند(لنفادنوپاتي).
سطح HIV در خون محيطي به سطح بسيار پاييني کاهش مي يابد، ولي بيماري همچنان مسري است و آنتي باديHIV در خون قابل ارزيابي است. تحقيقات نشان داده است که HIV طي اين مرحله غيرفعال نيست و در غدد لنفاوي بسيار فعال است.
تعداد زيادي از سلول هاي T- helper آلوده شده و مي ميرند و ويروس فراواني توليد مي شود.
مرحله علامت دار عفونت HIV (مرحله سوم)
مرحله آخر(HIV) ایدز زمانی معنی پیدا می کند که شمار سلول های CD4+ T به کمتر از 200 سلول در هر میکرولیتر برسد و یا بیماری های خاص مرتبط با عفونت HIV رخ دهد.
به مرور سيستم ايمني توان خود را از دست مي دهد که غالبا به ۳ دليل عمده زير است:
- بافت ها و غدد لنفاوي به دليل سال ها فعاليت، آسيب مي بينند.
- HIV جهش پيدا مي کند و آلوده کنندگي اش تشديد مي شود.
- بدن توانايي جايگزيني سلول هاي T – helper از دست رفته را ندارد.
به این ترتیب با آسیب در سيستم ايمني، علائمی به وجود مي آيد که در آغاز علائم بسیار خفيفی بوده اند که با تحليل سيستم ايمني، تشديد مي شوند.
درمان بیماری ایدز
تست آزمايشگاهي جديدي وجود دارد که مقدار ناچيز HIV که از غدد لنفاوي آزاد مي شود را اندازه مي گيرد.
اين تست HIV-RNA را اندازه مي گيرد (RNA ماده ژنتيکي HIV مي باشد) اين تست را تست بارگيري ويروس (viral load test) مي گويند که نقش بسيار مهمي در درمان آلودگي با HIV دارد.
آزمایش ایدز
آگاهی‌های پی‌آمده ممکن است برای افزایش اطلاعتان درباره انواع این آزمایشها مفید باشد.
به طور کلی با سه نوع آزمایش می‌توان به ابتلای اشخاص و تعداد ویروس HIV در افراد پی برد:
۱ـ آزمون آنتی‌بادی یا HIV antibodi
۲- آزمون آنتی‌ژن یا P24 antigen
۳- سنجش مقدار یا HIV load
آزمایش‌های آنتی‌بادی به دو روش الایزا (Elisa) و وسترن بلات (Western blot) انجام می‌شود. آزمایش‌های آنتی‌ژن نیز به دو دسته تقسیم شده‌است: Rt-Pcr و P24.
اساس آزمایش‌های آنتی‌بادی، پیدا کردن ماده‌ای شیمیایی به همین نام در خون افراد است که وقتی اچ‌آی‌وی به بدن راه می‌یابد، سیستم ایمنی آن را برای مقابله با عفونت، تولید می‌کند. اساس آزمایش‌های آنتی‌ژن نیز جست‌وجوی خود ویروس در خون است.
از هنگام ورود HIV یا همان ویروس بیماری ایدز به بدن کسی، تا زمان تشخیص آن در نتایج آزمایش، دو هفته تا شش ماه ممکن است طول بکشد که به آن دوره پنجره گفته می‌شود. همانطور که دوره پنجره یا ظهور علائم در افراد متفاوت است، ممکن است به سبب تفاوت مقدار و سرعت تولید پادتن در هر شخص، علائم بالینی نیز در برخی افراد دیده نشود یا در نتایج آزمایش دیرتر ظاهر شود. بنابراین، آزمایشها حداقل باید در دو نوبت (موسوم به رپید تست) پس از احتمال آلودگی خونی یا رفتار محافظت‌نشده جنسی صورت گیرد تا اطلاع از بیماری یا سلامت فرد و ارائه جواب قطعی ممکن شود.
آزمایش الایزا، آزمونی کمابیش دقیق و ارزان است. پس از دَوَرانِ نمونه خون فرد در دور بالا، ماده معرف Elisa را به سرم خون جدا شده اضافه می‌کنند، اگر طی آزمایش محلول رنگی شود نشانه وجود پادتن اچ‌آی‌وی و ابتلا به ایدز است. تولید پادتن حداقل از دو تا سه هفته طول می‌کشد.
آزمایش وسترن که گران‌تر و مشکل‌تر است معمولا وقتی کارآیی دارد که نتیجه آزمایش اول مثبت بوده و به نوعی حکم تستی تائیدی را دارد.
در آزمایش پی‌سی‌آر، ژن یا دی‌ان‌ای ویروس شناسایی می‌شود. میزان اطمینان به نتیجه آن تا حدود زیادی بالا، اما هزینه آن اندکی گران‌تر است؛ هر چند در این روش نیز امکان جواب مثبت یا منفی کاذب وجود دارد. البته نتایج مثبت این تست با آزمونی موسوم به سرولوژیک ثابت می‌شود.
بسیاری از افراد به سبب ترس و نگرانی، پیش از آزمایش یا در زمان انتظار برای اعلام پاسخ، علائمی در خود می‌بینند یا در توهماتی غرق می‌شوند که اثرات آن به شکل دارونما در علائم بالینی یا مثبت و منفی شدن کاذب آزمایش دخیل می‌شود اما خوب است بدانید دانش بشر درباره ایدز به قدری پیشرفت کرده که بعید نیست تا یکی دو سال آینده درمان آن قطعی و ساخت واکسن پیشگیری از آن نیز ممکن شود.
آدرس مراکز مشاوره در سطح کشور
|
/*منبع: ستاره جام‌جم
بیشتر بخوانید:
