تابناک فارس به نقل از ایرنا:سیده سمیرا جعفری اظهار کرد: تل سفیدک در شمال غرب شهر حاجی آباد مرکز شهرستان زرین دشت فارس به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم با توجه به در خطر بودن و تخریب بیشتر از سوی عوامل انسانی، مورد کاوش و گمانه زنی قرار گرفت.
جعفری با اشاره به این نکته که در اواخر دهه 70 خورشیدی بخش حاجی آباد از شهرستان داراب جدا شد و با مرکزیت شهر حاجی آباد به شهرستان زرین دشت تغییر نام داد تصریح کرد: در تابستان سال 1355 برای اجرای طرح کشاورزی در شهر حاجی آباد که در آن زمان روستایی از توابع شهرستان داراب بحساب می آمد، بخشی از اراضی شمال روستا با بولدوزر تسطیح شد.
این باستان شناس افزود: آشکار شدن قطعات پُرشمار گچبری هنگام این فعالیتها نشان داد که محوطه از دیدگاه باستان شناسی در خور توجه است؛ پس از آن مرکز باستان شناسی ایران در زمستان سال 1356 نخستین کاوش های علمی را به سرپرستی زنده یاد مسعود آذرنوش در آنجا سامان داد.
جعفری اظهار کرد: کاوش های هیئت مرکز باستان شناسی ایران در بنایی که بعدها « خانۀ اربابی» حاجی آباد نام گرفت، موجب شد مجموعه ای با ارزش از معماری و هنر دورۀ ساسانی، که بر اثر ناآگاهی و بی توجهی ساکنین در معرض ویرانی کامل قرار داشت، نجات یافته و نتیجه آن به گونه ای شایسته و علمی در قالب کتابی منتشر شود.
**شهرت جهانی تل سفیدک
به گفته این باستان شناس، اهمیت تل سفیدک حاجی آباد و یافته های بدست آمده از کاوش آن توسط زنده یاد آذرنوش باعث شد تا این محوطه شهرت جهانی بیابد و از جمله محوطه های مهم در شناخت دوره ساسانی باشد و به همین دلایل در تعیین عرصه و حریم این محوطه با حساسیت ویژه ای برخورد شد.
جعفری در ادامه مهمترین عامل را در تعیین عرصه، وجود حقیقی عرصه محوطه دانست و گفت: این به آن معنا است که بخش هایی به عنوان عرصه محوطه باستانی شناخته شود که دارای آثار باشد و محوطه در خارج از خط تعیین شده عرصه چه در سطح و چه زیر سطح عاری از هر گونه آثار باستان شناختی باشد.
وی تأکید کرد: این مهم در محوطه هایی که در زمین های با ارزش مانند زمین با کاربری مسکونی، باغ و کشاورزی حساسیت بیشتری دارد.
این باستان شناس با بیان اینکه این مسئله در مورد تل سفیدک حاجی-آباد نیز صادق است افزود: زمین های کشاورزی محوطه را محصور کرده و گاهی به درون عرصه نیز تجاوز می کنند.
**افزایش ارزش روز افزون تل سفیدک
سرپرست هیات باستان شناسی تل سفیدک، افزود: این مجموعه تاریخی امروزه در حاشیه شهر حاجی آباد و انتهای بلوار امامزاده قرار گرفته است و رفته رفته به ارزش این زمینها در این شهر که اخیرا مرکز شهرستان زرین دشت شده افزوده می شود از این رو این محوطه در معرض تخریب بیشتری قرار گرفته است.
جعفری در تشریح انجام طرح تعیین عرصه و حریم این محوطه تاریخی گفت: به منظور گمانه زنی برای تعیین عرصه و حریم محوطه تل سفیدک، ابتدا از محوطه و زمین های اطراف آن به شعاع تقریبی 300 متر نقشه توپوگرافی(نمایش ناهمواری‌های سطح زمین) تهیه و سپس بر روی نقشه عوارض غیر طبیعی و موقعیت گمانه ها مشخص شد.
جعفری ادامه داد: در این پروژه تعداد 22 گمانه به ابعاد 1×1 با تاکید بر شمال جغرافیایی به منظور رسیدن به عرصه حقیقی محوطه زده شد.
او گفت: به دلیل قرارگیری محوطه تل سفیدک در میان زمینه های کشاورزی، 22 گمانه آزمایشی با همکاری اداره میراث فرهنگی شهرستان زرین دشت و توجیه مالکان این زمین ها در اطراف محوطه و در زمین های کشاورزی حفر شد.
**خانه ای متعلق به اشراف زادگان
به گفته این باستان شناس، بقایای برجای مانده در تل سفیدک در واقع یک خانه دوره ساسانی است که به دلایلی از جمله ساختار و تزیینات به احتمال قریب به یقین متعلق به اشراف زاده ها یا به قولی 'اربابی' بوده است.
او تصریح کرد: اگرچه تنها آثار دیوارها ـ طاقچه ها و ته ستون ایوان ورودی بنا باقی مانده است ولی وجود آثار مکشوفه آن در شناخت تاریخ هنر و معماری و مذهب دوره ساسانی اهمیت زیادی دارد.
سرپرست هیأت باستان شناسی، گفت: این بنا از لحاظ کارکردی دارای سه قسمت مجزا بصورت واحدهایی با اتاق و حیاط مجزا بوده است.
جعفری گفت: در بخشی از بنا (اتاق 114) وجود نقاشی های دیواری و گچ بری های منحصر به فرد از جمله تصاویر صلیب شکسته در کنار مجسمه های ایزدبان و آناهیتا که در طاقچه های یک اتاق قرار داشته نشان می دهد که در این بنای مسکونی احتمالاً مکانی بعنوان محل نیایش وجود داشته است و دکتر آذرنوش از آن بعنوان نیایشگاه ساختمان نام برده است.
جعفری افزود: وجود مجسمه نیم تنه شاپور دوم که در سالهای 309 تا 379 میلادی حکومت می کرده نشان می دهد که در دوره ساسانی همبستگی میان دین و دولت وجود داشته و ایرانیان باستان به مسائل مذهبی و انجام مراسم و نیایش های دینی اهتمام ویژه ای داشته اند.
به گفته این باستان شناس، خانه اربابی حاجی آباد احتمالا در سال 363 میلادی یا حوالی آن ساخته یا دوباره تزیین شده است.
کاوش و گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تل سفیدک حاجی آباد مرکز شهرستان زرین دشت استان فارس ، به سرپرستی مشترک سیده سمیرا جعفری و محمدحسن پاک نژاد با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.
انتهای پیام /*
