نام بلاک چین، همه کاربران را به یاد پول‌های دیجیتالی همچون بیت کوین و اتریوم می‌اندازد، اما واقعیت این است که بلاک چین یک فناوری فوق‌العاده گسترده و پیچیده بود و راه‌اندازی یک شبکه ارز رمزنگاری شده، تنها یکی از قابلیت‌های آن محسوب می‌شود.
بعد از این که در پی ناآرامی‌های پدید آمده در ایران، دسترسی به پیام رسان تلگرام به صورت موقت سلب شد، مدیر عامل این شرکت ادعا کرد در آینده‌ای نزدیک به لطف فناوری بلاک چین، با یک تلگرام غیر قابل فیلتر رو به رو خواهیم شد. اکنون پیش‌بینی می‌شود در صورت امکان‌پذیر بودن چنین قابلیتی، آن را در تلگرام ایکس مشاهده خواهیم کرد که مدتی پیش به صورت رسمی معرفی شد.
چرا تلگرام ایکس؟
تلگرام ایکس که عرضه رسمی آن به دو ماه پیش برمی‌گردد، نسخه سریع‌تر و بهبود یافته اپلیکیشن تلگرام عادی است که دارای ظاهری خاص و جذاب بوده و قابلیت‌های تعاملی و ابزاری بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. تلگرام برای توسعه اپلیکیشن تلگرام ایکس از کد برنامه موبایل عادی تلگرام استفاده نکرده و مدعی است کل پایگاه کد آن از اول نوشته شده است.
در ابتدا چندین قابلیت همچون امکان فعال‌سازی حالت شب، تنها در تلگرام ایکس وجود داشت، اما اکنون در برنامه عادی نیز شاهد وجود آن هستیم، به این معنی که میزان تفاوت‌های آن‌ها کاهش پیدا کرده است. یکی از سوال‌های کاربران بعد از معرفی اپلیکیشن تلگرام ایکس این بود که چرا توسعه‌دهنده همانند زمان‌های گذشته، با ارائه یک به‌روزرسانی اساسی، تمامی قابلیت‌های درون این برنامه را به تلگرام اصلی اضافه نکرده و در تلاش است تا برای پلتفرم خود دو ابزار موبایلی عرضه کند؟
پلتفرم جدید و غیر قابل فیلتر شدنی که پاول دورف از آن صحبت می‌کند شبکه باز تلگرام (Telegram Open Network) یا TON نام داشته و مبتنی بر فناوری بلاک چین است. به گفته یکی از کارکنان قبلی بخش نشر تلگرام، TON مخصوص افرادی است که قادر نیستند به صورت عادی به ارزهای دیجیتالی دسترسی داشته باشند. از آنجایی که تلگرام از مدت‌ها قبل در پی راه‌اندازی یک ارز دیجیتالی مخصوص خود بوده و از ماه‌ها قبل پیش فروش آن را آغاز کرده است، می‌توان مطمئن شد احتمال تبدیل شدن TON به واقعیت زیاد است.
امکان خرید و فروش و انجام معامله به وسیله پول دیجیتالی تلگرام با نام GRAM، تنها یکی از امکانات راه‌اندازی تلگرام مبتنی بر بلاک چین است. کاربران بیشتر در پی اطلاع از امکان‌پذیر بودن و یا نبودن غیر قابل فیلتر شدن این بستر هستند، چرا که چنین چیزی برای نخستین مرتبه در دنیای دیجیتال به وقوع خواهد پیوست.
به نظر پاول دورف از کاری که مشغول انجام آن است اطمینان دارد، چرا که تنها سد راه فیلتر شدن تلگرام را مشکل دریافت پیامک فعال‌سازی می‌داند. وقتی یک کشور این پیام رسان را فیلتر می‌کند، کاربران قادر نخواهند بود با دریافت پیامک فعال‌سازی حساب خود را فعال کنند، هر چند بعد از پشت سر گذاشتن این قدم کوچک خواهند توانست بدون توج به فیلتر بودن بستر از آن استفاده کنند.
با توجه به مستقل بودن تلگرام ایکس پیش‌بینی شده این اپلیکیشن، ابزار استفاده از TON خواهد بود، چرا که بعید نیست پیاده‌سازی‌های تکنیکی در بستر آن انجام شده باشد و تنها با ارائه یک آپدیت، بعد از معرفی شبکه باز تلگرام امکان استفاده از آن توسط این برنامه فراهم شود. اما منظور از خود بلاک چین چیست و تلگرام ایکس چطور با استفاده از آن ضد فیلتر خواهد شد؟
تکنولوژی بلاک چین به یک پایگاه داده توزیع شده از اسناد و تراکنش‌های دیجیتالی اشاره دارد که توسط اجزای تشکیل‌دهنده شبکه به صورت اشتراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع دیگر خبری از یک پایگاه داده منحصربه‌فرد و متمرکز شده در یکجا نبوده و هر تراکنش درون شبکه با توافق اکثریت اجزا انجام می‌شود.
به عبارت بسیار ساده‌تر، نسخه‌ای از دیتابیس در تک تک اجزای شبکه (سیستم‌های کامپیوتری که مجموع آن‌ها کل شبکه را تشکیل می‌دهد) وجود دارد، به همین دلیل دیگر خبری از قطع دسترسی به دیتابیس به خاطر پدید آمدن یک مشکل درون سرور اصلی نخواهد بود.
اگر بخواهیم بلاک چین را برای تلگرام تعمیم بدهیم، به معنی قرار داشتن اطلاعات شبکه در اختیار تک تک کاربران است، به همین دلیل با قطع کردن ارتباط بین کاربر و سرور، این اپلیکیشن از کار نمی‌افتد. فناوری بلاک چین به خودی خود فوق‌العاده پیچیده بود و خیلی سخت قابل فهم و پیاده‌سازی است. حال پیچیدگی پیاده‌سازی آن برای یک پیام رسان نیز به این مشکل دامن می‌زند.
اگر قرار باشد شرکت توسعه‌دهنده چنین ویژگی را عرضه کند، قطعا به یک اپلیکیشن جدید نیاز خواهد داشت. از آنجایی که تلگرام ایکس تنها با داشتن قابلیت‌های تازه، که امکان ارائه آن‌ها برای برنامه کنونی به وسیله انتشار آپدیت نیز وجود داشت، عرضه شد، پیش‌بینی شده این همان اپلیکیشنی باشد که قرار است بر بستر TON کار کند.
چرا فیلتر 