تابناک تهران معرفی می کند؛
بنای موزه مینیاتور آبکار یکی از ساختمان‌های نه چندان قدیمی مجموعه کاخ سعد آباد است؛ این بنا پیش از انقلاب به کاخ لیلا پهلوی معروف بود.
به گزارش تابناک تهران، در سال 1373 این بنا به موزه مینیاتور آبکار تبدیل شد. برای شکل گرفتن موزه، زیر نظر معماران سازمان میراث فرهنگی کشور، مختصر تغییری در فضای داخلی آن صورت گرفت و اتاق‌ها به تالارهای موزه تبدیل شد.
بنای موزه مینیاتور آبکار، در این مجموعه، در جایی قرار گرفته که چند موزه آنرا همچون نگینی در بر گرفته است، در ضلع شمالی موزه نظامی در ضلع جنوبی موزه بهزاد، در ضلع شرقی فضای سبز و در غرب و جنوب غربی آن کاخ موزه ملت قرار دارد.
محوطه بنا در میدان گاه با فضای بیشتری دیده می‌شود حوض دایره‌ای شکل با فواره‌های زیبا به سبک دوره قاجار و چند باغچه آن را تزیین کرده است.
برای تبدیل این بنا به موزه هیچگونه تغییری در ساختار فیزیکی ساختمان داده نشده است.
درب ورودی، درب چوبی است كه با الهام از درب های دوره قاجار با نقش گره ساخته شده است و با گذشتن از دو پله كوتاه وارد تراس كوچكی می شويد كه ورودی ساختمان محسوب می شود. در سمت راست ورودی، رد ضلع شرقی بنا قرار گرفته است و تالار شماره يك به چشم می خورد، بعد با گذشتن سه پله، به راهروی كوچكی می رسيد و كنار پله ها یک باغچه كوچك مصنوعی ساخته شده است. در انتهای سمت راست راهرو تالار شماره دو و در انتهای سمت چپ آن تالار شماره سه و بين دو تالار، در انتهای راهرو در ضلع غربی بنای انبار كوچك موزه ديده می شود.
تالار شماره يك
در اين تالار، تقريبا آخرين دستاوردهای استاد به نمايش گذاشته شده است. اين مجموعه در برگيرنده آثار مينياتور تذهيب و نقش گره است. اين آثار در كنار هم تنوع ويژه ای به تالار داده است. تابلوهای مينياتور تك چهره زنان، به شيوه قلم گيری و اغلب تك رنگ، ملايم و چشم نواز به شيوه پرداز خلق شده، بخشی از اين مجموعه است.
تك چهره های تغزلی زنان در اين تابلوها به رنگ های غالبا سفيد، سبز، زرد، قهوه ای و ارغوانی با زمينه سياه تصوير شده است. در ميان تابلوها، تابلوی تك چهره دختری قاليباف به چشم می خورد كه مجموعه ای از عناصر هنر نقاشی سنتی ايرانی همچون مينياتور، تذهيب، نقش قالی و تشعير را در برگرفته است. چهره دختر جوان قاليباف به شيوه قلم گيری و پرداز خلق شده، نقش قالی نيمه بافته با چله هائی كه به چشم می خورد نمايانگر هنر والايی تذهيب و نقش قالی است. ريزش تدريجی رنگ ها از بالا به پائين در نخ های آويزان از دار قالی از ويژگی های اين تابلو است.
با گذر از اين مجموعه تابلوهای مينياتور را در پيش رو داريم؛ مينياتورهائی كه هنر تذهيب، آنها را تكميل كرده است. نقش تذهيب در اين آثار چنان با وقار و بديع خلق شده كه نگاه بيننده به ناچار در خطوط قدرتمند آن بر روی اين آثار گره می خورد و برای لحظاتی ثابت می ماند. تذهيب اين آثار اغلب شرفه دار، دايره ای شكل، با دواير متعدد و متداخل و بيضی شكل است.
زمينه اين آثار اغلب با رنگ های لاجوردی و فيروزه ای روشن رنگ آميزی شده است. در ميان آثار تذهيب آبكار تذهيب دايره شكلی وجود دارد كه يك تابلوی مينياتور دو صورتی را تزئين كرده است و تابلوهای مينياتوری به شيوه قاجاريه بخش ديگر از آثار اين تالار است و آخرين بخش از آثار تالار شماره يك را، آثار نقش گره تشكيل می دهد.
وقتي از تالار شماره يك بيرون مي آئيم در مسير راهروي كوچكی قرار می گيريد؛ چند تابلوی قشنگ از نقش گره و مينياتور، ديوار اين راهروی كوچك را آذين كرده است. تابلوهای اين مسير نيز خود، شعری مصور است و تابلوهای مينياتور نيز كه به رنگ های سبز، آبی و ارغوانی در زمينه به ديوار نشسته اند غزلی و ديگر را فرياد می زنند.
تالار شماره دو
در اين تالار سه دسته از آثار هنری كلارا آبكار به نمايش گذاشته شده است:
- مجموعه ای از نقاشی های آبرنگ، مستند سازی اشياء موزه مردم شناسی و هنرهای تزئينی است.
هنرمند با استفاده از نمونه های پارچه های ترمه پشمی با نقوش بته جقه، محرمات، با گل ريز، گل های افشان، هندسی تزئيني و اسليمی توانسته نقوش اين مجموعه بيشتر ايلياتی را به تصوير بكشد. بخش ديگر از مجموعه مستند سازی را زيور آلات (گوشواره، گردنبند، انگشتری، پيشایي بند، پابند يا خلخال، گل سر و مهر انگشتری) تشكيل می دهد. نقوش اين مجموعه بيشتر اسطوره ای و رمزی است. اين تصاوير به شيوه كنده كاری تزئين شده با سنگ های قيمتی و مينا كاری شكل گرفتند. رنگ های به كار گرفته در اين مجموعه به گونه ايست كه ماهيت شيئی و رنگ اصلی آن به خوبی نشان داده می شود.
- در ويترين بزرگ اين تالار نقاشی های زير لاكی و روغنی، به نمايش گذاشته شده است.
اشياء اين ويترين را جلدهای آلبوم، جعبه های چوبی،نقاشی روی چينی و سراميك تشكيل می دهد. مينياتور و تذهيب روی جلد آلبوم ها در اين مجموعه، نشانه قدرت خلاقه هنرمند نگارگر است. هشت جلد آلبوم در اين مجموعه، به صورت يك لتی و دولتی موجود است. سطح بيرونی و درونی نمای جلد آلبوم ها با نقاشی تزئين شده است. مجالس مينياتوری از حالات ليلی و مجنون و ديدار خسرو و شيرين، قصه های مهم از ادب داستانی كشورمان جلوه ويژه ای به اين آلبوم ها داده است.
-آثار مينياتور كلارا آبكار، در فاصله های مناسب، بر روی ديوار اين تالار به نمايش در آمده است. در ميان اين آثار اولين اثر رنگی نقاشی وجود دارد. بر روی همين ديوار تابلوی مينياتور(سيزده بدر) قرار گرفته است و نقاش سعی داشته تا آئين آخرين روز از مراسم نوروزی ايرانيان را ترسيم كند.
تالار شماره سه
اين تالار در برگيرنده بهترين نمونه های آثار كلارا آبكار است. چند نمونه از مينياتور روی عاج و چند كپی از كار مينياتوريست های بنام ايران و يك نمونه از تذهيب كه حاصل تجربه و خلاقيت فردی خانم آبكار است؛ اين مجموعه را تشكيل می دهد. مضامين اين مينياتورها بر گرفته از ادبيات كلاسيك و عرفانی ايرانی همچون ليلی و مجنون، خسرو و شيرين، شيخ صنعان و دختر ترسا، يوسف و زليخا و … است. نمونه های كپی كلارا آبكار از آثار هنرمندان صاحب نام گذشته، نام وی را در كنار اساتيد صاحب نام مينياتور ايران تثبيت كرده است.
این تالار، مجالس مينياتور روی عاج، مجالس خسرو و شيرين، يوسف و زليخا و نيز مجلس سنتی رفتن عروس به خانه داماد را تشكيل می دهد. مينياتور مجلس بزم با رنگ های ملايم و شاد با تذهيب دايره شكل در اين مجموعه ديده می شود.
تذهيب زيبای اين مينياتور نيز خود حكايت از ذوق و سليقه هنرمند در ابداعات هنری دارد. تذهيب با زمينه سفيد تركيب خوش آيند رنگ و طرح بته جقه خاكستری بطور مشخص در فواصل گردش های خطوط اسليمی بر زمينه سفيد است. چنين نقش و رنگی در تذهيب ايرانی تا آن زمان استفاده نشده بود.
نمونه هائی از نقوش قالی و مجالس مينياتوری الهام گرفته از اشعار شاعرانی نظير خيام و… از آثار ديگر در اين تالار است.
