تابناک تهران- طرحی که قرار بود با فرا رسیدن نیمه دوم سال، فصل سرد که با خود آلودگی هواه را در کلان شهرها به ویژه پایتخت به دنبال دارد، آغاز نشده متوقف شد؛ طرح کاهش آلایندگی هوای پایتخت(LEZ). طرحی که توقفش صدای اعتراض نمایندگان مجلس را هم در آورد.
طرح کاهش آلایندگی از جمله اقدامات زیست محیطی اتحادیه اروپا برای کنترل وکاهش آلودگی هوا، ناشی از تردد انواع خودروهاست و تا کنون در شهرهای لندن، پراگ، کپنهاک، لیسبون، انتورپ برای خودروها سبک و سنگین، ۵ شهر در کشور سوئد برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در کشور هلند برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در ایتالیا برای خودروهای سبک و سنگین و نهایتا ۶۰ شهر در کشور آلمان برای خودروهای سبک و سنگین اجراء شده است.
در این طرح از سال ۲۰۰۸ - به استثناء خودروهای الکتریکی که هیچ محدودیتی بر تردد آنها اعمال نمی شود- مقرراتی برای تردد انواع خودروها بر اساس میزان آلاینده های مجاز منطبق با استانداردهای اتحادیه اروپا وضع شده که طی آن استاندارد یورو ۵ برای ورود مجاز خودروهای سواری، استاندارد یورو ۴ برای ورود اتوبوس ها و استاندارد یورو ۳ برای ورود خودروهای ون مینی بوس به محدوده هایی تعیین شده از جغرافیای شهرهای مشمول طرح که اصطلاحا ( Low Emission Zone محدوده کم آلاینده) و اختصارا LEZ نامیده می شوند اعمال و بناست استاندارد های آلایندگی مجاز در قالب این طرح تا سال ۲۰۲۰ به یورو۶ ارتقاء یابد.
مقررات طرح LEZ در تمام ساعات شبانه روز در طی هفت روز هفته اعمال و بر همین اساس صاحبان خودروهایی که خارج از استانداردهای فوق بوده و قصد ورود به محدوده کم آلاینده را داشته باشند به ترتیب با توجه به وضعیت موجود خودرو، به نصب فیلتر، تبدیل سوخت خودرو به گاز، تبدیل خودرو و یا پرداخت تعرفه مالی با توجه به میزان آلایندگی خودرو و مسافت، از ۲۵ تا ۲۰۰ یورو برای هر روز مکلف و خودروهای متخلف با استفاده از کنترل فیزیکی عوامل پلیس و سیستم کنترل مکانیزه ( ENPR پردازش تصویر پلاک ) شناسایی و جریمه می شوند.
در کشور انگلستان خودروهای با پلاک غیر انگلیسی نیز مشمول این مقررات هستند و بایستی مشخصات آنها قبل از ورود به محدوده کم آلاینده در سامانه ای موسوم به TFL ثبت شود.
در ایران هم مسئولان شهرداری تهران معتقدند که طرح زوج و فرد نتوانسته در طی چندسالی که مهمان همیشگی تهران بوده عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد و وقت آن رسیده تا جای خود را به طرح قابل قبولتری بدهد؛ این طرح، طرح کاهش آلایندگی هوای یا (LEZ) است.
طرح LEZ شهرداری تهران پس از تصویب در شورای عالی ترافیک شهرتهران، به شورای عالی ترافیک کشور رفت اما آنجا با مخالفت های پلیس در مورد فراهم نبودن زیرساخت ها برای انجام این طرم مدتی مسکوت ماند تا اینکه سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان و برگزاری جلسات متعدد در عصر یک روز تابستانی اجرای این طرح با تغییرات فراوان از سوی وزیر کشور ابلاغ و مقرر شد از اول مهرماه این طرح اجرایی شود.
با اینکه از ۱۵ شهریورماه امسال طرح ارشادی LEZ از سوی پلیس اجرایی شد؛ اما هنوز هم هستند شهروندان تهرانی که از جزئیات آن خبر ندارند. براساس طرح جدید که قرار است در محدوده زوج و فرد اجرایی شود که تلفیقی از طرح کاهش و زوج و فرد است؛ ملاک تردد خودورها داشتن برگه معاینه فنی است بگونه‌ای که تنها خودورهایی که پلاکشان مطابق روز باشد، در صورتی می‌توانند در این محدوده تردد کنند که برگه معاینه فنی معتبر داشته و اطلاعات خودرویشان در سامانه سیفما (سامانه یکپارچه معاینه فنی وزارت کشور) موجود باشد در غیر این صورت جریمه ۵۰هزار تومانی پلیس در انتظار آنها خواهد بود.
انتقاد از مدیریت شهری و پلیس
این طرح اما به یکباره به دلیل ازدحام خودروها در مراکز معاینه فنی برای اخذ برگه معاینه خودرو متوقف شد موضوعی که با انتقاد و اعتراض نمایندگان مجلس مواجه شد.
علیرضا رحیمی، نماینده مردم تهران ، با ابراز تاسف از توقف اجرای طرح کاهش آلایندگی هوای پایتخت LEZ به دلیل ازدحام مراجعه کنندگان به مراکز معاینه فنی خودرو، به خانه ملت ایران گفت: به طور قطع مسئولان شهری باید به مردم جوابگو باشند زیرا مراجعه شهروندان به این مراکز قابل پیش بینی بود بنابراین زمانی که موضوعی قابل پیش بینی باشد برنامه‌های صورت گرفته در جهت انجام آن هم باید قابل پیش بینی باشد.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: در جهت اجرای بهتر این طرح باید مسئولان شهری و پلیس از قبل آمادگی لازم را از نظر فنی، تعدد مراکز معاینه فنی خودرو و همچنین پرسنل حرفه ای و تکنیسین های لازم به تعداد کافی پیش بینی می کردند تا مردم با سرگردانی مواجه نشوند.
رحیمی ادامه داد: حتی اگر پلیس اعلام کند جریمه‌ها در این رابطه منظور نخواهد شد اما استرس و نگرانی که در شهروندان ایجاد شد موجب سلب اعتماد مردم و آسیب به سرمایه اجتماعی کشور شده؛ جای تاسف دارد موارد قابل پیش بینی به عنوان عذر مراکز معاینه فنی و مسئولان برنامه ریز شهری مطرح شود در حالی که سوء مدیریت و ناکارآمدی و ضعف مدیران شهری در برنامه ریزی باعث توقف این طرح و سرگردانی مردم شده نه ازدحام مراجعه کنندگان به مراکز معاینه فنی از این رو هیچ گونه عذری در این رابطه پذیرفته نیست.
حسن بهرام‌نیا، عضو فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس نیز از توقف اجرای طرح کاهش آلایندگی هوای تهران LEZ انتقاد کرد و گفت: توقف این طرح نشانه بی برنامگی مسئولان شهری است.
بهرام نیا با بیان اینکه تعلل در اجرای طرح های کاهش آلایندگی هوای پایتخت خسارات جانی و اقتصادی زیادی را متوجه پایتخت می کند، یادآور شد: معضل آلودگی هوا سالهاست آسیب های فراوانی را از جهات مختلف به پایتخت وارد کرده که مهمترین آن مرگ خاموش صدها نفر است.
نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی، بر لزوم فراهم نمودن زیرساخت های لازم در جهت اجرای سریع تر طرح کاهش آلایندگی هوای تهران LEZ تاکید کرد و افزود: مسئولان شهری باید در هنگام برنامه ریزی برای اجرای طرح های کاهش آلایندگی هوا تمامی جوانب را در نظر گرفته و نسبت به فراهم نمودن تمامی زیرساخت های لازم اقدام کنند.
آغاز طرح از اول آبان
نمایندگان مجلس در حالی به توقف این طرح انتقاد کردند که امروز رئیس پلیس راهور ناجا از اجرای طرح کاهش (LEZ) از ابتدای آبان ماه سال 1395 خبر داد.
سردار مهری در حاشیه برگزاری مسابقه دوچرخه سواری گفت: مقرر شده که از ابتدای آبان ماه سال جاری در محدوده طرح زوج یا فرد برگه معاینه فنی خودروها توسط دوربین‌های پلاک خوان چک شود.
وی تاکید کرد: با توجه به استقبال مردم و در جهت هماهنگی‌های فنی بیشتر مقرر شد که اجرای این طرح از آبان ماه آغاز شود؛ به طوریکه دوربین‌ها از ساعت 6:30 دقیقه صبح تا ساعت 19 در روزهای عادی و در روز پنجشنبه از 6:30 صبح تا ساعت 13 برگه معاینه فنی خودروها را از طریق خواندن پلاک چک می‌کنند.
