روزنامه 8 صبح افغانستان، در یادداشتی که اخیرا در این روزنامه به چاپ رسیده است با توجه به مشابهت نام کشورهای "جمهوری اسلامی ایران"، "جمهوری اسلامی افغانستان" و "جمهوری اسلامی پاکستان" تصریح کرده است که در منطقه و همسایگی این کشور و حتی از نگاه کشورهای غربی و آمریکایی "جمهوری اسلامی" به نام "ایران" شناخته می‌شود.
نویسنده این یادداشت گفته است: یک بار یکی از سخنگوهای وزارت خارجه افغانستان، در نشستی که از موضعگیریهای دولت افغانستان درباره راکت‌پراکنی‌های پاکستان سخن میگفت، ناگاه و بی‌مهابا گفت: «جمهوری اسلامی ایران این حملات را محکوم می‌کند…». البته منظور این مقام حکومتی از جمهوری اسلامی ایران، افغانستان بود، اما از آن‌جایی که حکومت ایران توانسته است تسلط عبارت «جمهوری اسلامی» را به‌عنوان یک پیشوند تکرار شده و پذیرفته شده برای کشورش همگانی بسازد، ذهن سخنگو و سخنران افغان در برخی موارد، به گونه اجتناب‌پذیر با بیان عبارت جمهوری اسلامی، ناخودآگاه «ایران» را هم بر زبان گوینده می‌آورد. این تسلط، تا جایی اوج گرفته است که حتی در بسیاری از موارد، تنها همین عبارت پیشوندی «جمهوری اسلامی» کافی است تا شنونده و یا خواننده بداند که صحبت در مورد ایران است، نه کشورهای دیگری که نوع رژیم‌شان اسلامی است و یا جمهوری اسلامی.
نویسنده ادامه می‌دهد: این اشتباه، در نشستی که به مناسبت گشایش برنامه میثاق شهروندی برگزار شده بود، نیز نزدیک بود تکرار شود. معاون سخنگوی رییس‌جمهور، در حضور رییس‌جمهور و رییس اجرایی و سایر مقامات بلندپایه حکومتی، از حضار خواست تا به پاس سرود ملی جمهوری اسلامی افغانستان به پا برخیزند، اما همان هژمونی متعارف، ذهن سخنگو را منحرف ساخت و همین که «جمهوری اسلامی» گفت، برای لحظاتی دچار لکنت شد و نزدیک بود «ایران» بر زبانش بیاید. چنین اشتباهاتی را سیاست‌مدارانی که در پاکستان به سر می‌برند و یا در حوزه سیاست خارجی معطوف به پاکستان کار می‌کنند، نیز بارها تکرار کرده‌اند. در پاکستان کم‌تر مقام حکومتی را می‌توان یافت که وقتی در مورد کشورش صحبت می‌کند، حتماً و الزاماً «جمهوری اسلامی پاکستان» بگوید، اما این عادت در میان سیاست‌مداران افغان و به ویژه کارمندان دستگاه دیپلماسی زیاد رایج است که پاکستان را «جمهوری اسلامی پاکستان» بخوانند. البته پدید آمدن این موارد اشتباه‌آمیز تنها در رسانه‌ها و یا محافل رسمی عام نیست. در دانشگاه‌های افغانستان و به ویژه در میان آنانی که با انبوهی از دانش از ایران به کشور برمی‌گردند و در افغانستان به تدریس و سایر فعالیت‌ها می‌پردازند، این اشتباه نیز شایع است و مثال‌های زیادی از این نوع اشتباهات در محافل علمی نیز وجود دارد.
نگارنده این یادداشت در ادامه گفته است: پرسش من این نیست که چرا چنین اشتباهاتی را انجام می‌دهیم، بلکه می‌خواهم بگویم چگونه می‌توانیم از این اشتباهات پرهیز کنیم و راه تکرار چنین اشتباهاتی را ببندیم. ایران برای تبیین سیاست خارجی، به ویژه برای نبرد با حوزه کشورهای عربی، کشورش را «جمهوری اسلامی» می‌خواند و این عبارت را آن‌قدر تکرار می‌کند که امروز حتی اگر در کشورهای غربی مثل آمریکا و انگلستان هم نامی از «جمهوری اسلامی» به میان بیاید، مخاطب می‌داند که در این‌جا صحبت در مورد ایران است.
نویسنده این یادداشت مدعی شده است که "ایران در تقلای گروگان‌گیری عبارت «جمهوری اسلامی» برآمده و همین نام هم کافی است تا فشارهای ذهنی فراوانی را به کشورهایی که از سوی دستگاه‌های شاهی و رژیم حکومت میراثی در حوزه عرب اداره می‌شوند، وارد کند. ایران خواست از این نام آن‌قدر استفاده و تبلیغ شود تا در ذهن هر غیرایرانی، ایران صاحب یک نام دیگر نیز شود: «جمهوری اسلامی». شعار مشهور حکومت ایران پس از به قدرت‌رسیدن (امام) خمینی را همه به خاطر دارند: «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی.» پاکستان اما در بازی همسانی درگیر نبود. پاکستان تنها در متن قانون اساسی خود یک کشور اسلامی خوانده می‌شود، اما در اکثر موارد رسانه‌ها و حتی سیاست‌مداران و حکام این کشور، در صحبت‌های خود نام مکمل این جمهوری را به زبان نیاورده‌اند و مثلاً نگفته‌اند «جمهوری اسلامی پاکستان». شاید سیاست‌مداران افغان بیش‌تر از خود پاکستانی‌ها برای ایجاد همدلی یا ایجاد یک فضای عاطفی دین‌محور، آن کشور را «جمهوری اسلامی پاکستان» نامیده‌اند. همین ذهنیت در بین مقامات افغان گاهی باعث این شده است که در جاهایی به جای نام بردن از کشورشان، نام پاکستان را بر زبان آورده‌اند. البته این مشکل جدی نیست، چون در بسیاری از مناسبت‌ها، سیاست‌مداران و مقامات کشورها اشتباهات لفظی زیادی داشته‌اند. همین رییس‌جمهور افغانستان بیش‌تر به سبب اشتباهات لفظی خود فضای فیس‌بوک افغانستان را تسخیر کرده است تا با اظهارات جدی و بدون اشتباهش. اما همین مشکل می‌تواند به ذهن خواننده و یا شنونده افغان آسیب برساند و یا نگاهش را در مورد شخصیت‌ها و افراد مکدر بسازد. آن‌چه بر ماست، این‌که خودمان را با نام اصلی این کشورها عادت بدهیم تا دچار اشتباه گفتاری نشویم. اگر همین پیشوندها ما را گمراه می‌سازند، بهتر است از این پیشوندها استفاده نکنیم و تنها به گفتن «ایران» یا «پاکستان» بسنده بکنیم. یا بهتر است عادت کنیم که کشور ما جمهوری اسلامی است و نیازی نیست تا در هر مراسمی که قرار است نام افغانستان را بر زبان بیاوریم، حتماً بگوییم «جمهوری اسلامی افغانستان». مخاطب افغان می‌داند که قانون اساسی کشورش، بر مبنای اسلام و ارزش‌های آن ساخته شده است و نوع نظام هم جمهوری اسلامی است. اگر هم هیچ‌یک از این کارها را نمی‌توانیم انجام بدهیم، بهتر است همه‌چیز را روی کاغذ بنویسیم و زمانی که می‌خواهیم نام کشوری را که با «جمهوری اسلامی» آغاز می‌شود، با دقت و از روی کاغذ بخوانیم.
منبع: ایسنا
