عبادالله اسدی، دانشجوی دکتری شیمی کاربردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر عنوان این طرح تحقیقاتی را «سنتز نانوحامل‌هایی برپایه پلیمرهای قالب مولکولی» عنوان کرد و گفت: این مطالعات از 7 سال قبل و از دوره کارشناسی ارشد آغاز شده و در دوره دکتری ادامه یافته که بخشی از آن در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و بخش دیگر در دانشگاه میامی آمریکا انجام شده است.
وی افزود: در این پروژه برای سنتز نانوکامپوزیت‌ها از قندها که برای بدن کاملا بی ضرر هستند و از پلی فنول‌ها مانند تانیک اسید، حامل‌هایی بر پایه پلیمرهای قالب مولکولی استفاده کردیم و آنها را بر روی نانوذرات آهن قرار دادیم تا بتوانیم آنها را به صورت یک دارورسانی هدفمند به بخش‌های مورد نظر بدن وارد کنیم.
اسدی، رساندن دارو به سلول‌های سرطانی و رساندن دارو به مغز را دو چالش عمده نانوحامل‌ها ذکر کرد و گفت: به خاطر بافت خاص مغز، یکی از بحث‌های چالش برانگیز سیستم‌های نانوحامل دارو رسان، دارو رسانی به مغز است و ما برای غلبه بر این مشکل، از فروکتوز استفاده کردیم؛ به خاطر اینکه این نوع قند در غلظت بالا در مغز استفاده می‌شود و قندها به طور کلی، مورد نیاز بدن هستند.
این محقق با بیان اینکه این تحقیقات در فاز حیوانی بر روی موش اجرایی شد، تاکید کرد: با استفاده از این مواد قندی، یک «عامل شبکه‌ساز» ساختیم و آنها را روی نانوذرات آهن قرار دادیم و دارو را با استفاده از یک آهن ربا، به سمت مغز موش هدایت کردیم که این دارو در مغز حیوان رهاسازی شد.
مجری طرح اضافه کرد: در فاز بعدی یک نوع داروی ضد سرطان از «تانیک اسید» برای دارورسانی به کبد موش استفاده کردیم و به مدت 72 ساعت، دارو را در بدن موش آزاد کردیم که نتایج به دست آمده نشان داد این نانوحامل، دارو را در محل مورد نظر بدن موش رهاسازی کرده است.
به گفته وی، عکس‌های فلورسنس تهیه شده از فرایند رهاسازی دارو در بدن موش نشان می‌دهد تجمع نانوذرات در مغز و قسمت‌های داخلی بدن مثل کبد، برای مدت زمان مورد نظر در بدن موش باقی مانده است و از لحاظ انتشار دارو نتیجه موثرتری نسبت به زمانی که از حالت مغناطیسی استفاده نکردیم، به دست آمده است.
اسدی با تاکید بر این که این نانوحامل‌ها قابلیت حمل هر نوع دارویی را دارند، خاطرنشان کرد: ولی ما در ساخت نانوحامل‌ها از تانیک اسید که خاصیت دوگانه دارد، استفاده کردیم؛ چون از یک طرف، دارو را حمل می‌کند و از طرف دیگر، تانیک اسید نوعی پلی فنول است که خودش توانایی کشتن سلول‌های سرطانی را دارد و این ویژگی را در مورد سرطان سینه آزمایش و نتیجه مثبت آن را مشاهده کردیم.
به گفته وی، نانوحامل‌های برپایه قند می‌توانند برای درمان سرطان استفاده شوند، چون سلول‌های سرطانی، مصرف غذایی بیشتری دارند و به این نوع نانوحامل‌ها علاقه نشان می‌دهند.
دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی امیرکبیر، قابلیت کنترل آهسته رهش دارو را از دیگر ویژگی‌های نانوحامل‌های ساخته شده برشمرد و گفت: این نانوحامل‌ها برپایه پلیمرهای قالب مولکولی ساخته شده است. به این معنی که فقط برای یک دارو، الگوبرداری می‌شود و این دارو به مرور زمان در بدن آزادسازی می‌شود که این امر موجب کاهش عوارض داروهای ضد سرطان خواهد شد؛ ضمن آن که رهایش دارو دقیقا در قسمت موردنظر بدن صورت می‌گیرد.
وی درباره جنبه نوآوری طرح تحقیقاتی خود و تفاوت آن با نمونه‌های رایج در دنیا گفت: دارورسانی هدفمند در دنیا برپایه آهن در حال انجام است؛ ولی ما برای اولین بار ضمن استفاده از قندها، یک عامل شبکه‌ساز برای پلیمرهای قالب مولکولی که به صورت اختصاصی، دارو را رهاسازی می‌کنند، ساختیم.
اسدی استفاده از قندها و پلی فنول‌ها برای ساخت عوامل شبکه ساز را نوآوری این تحقیقات نام برد و اظهار کرد: مواد استفاده شده در این نانوحامل زیست تخریب پذیر است و بعد از انجام ماموریت و رهایش دارو، در بدن تخریب و به غذای سلولی تبدیل می‌شوند. این نانو حامل فاقد مواد زائد است.
این محقق با تاکید بر این که آزمایش این نانوحامل‌ها بر روی نمونه حیوانی موش با موفقیت انجام شده، از ادامه این تحقیقات بر روی میمون خبر داد.
این مطالعات با راهنمایی دکتر مجید عبدوس عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و پروفسور راجر لبلانگ از دانشگاه میامی آمریکا اجرایی شده و نتایج آن نیز به صورت مقاله علمی در مجله بین‌المللی پلیمر و مجله بین‌المللیRSC به چاپ رسیده است.
