دوم اردیبهشت ماه 2 سال پیش بود که خط 3 متروی تهران یا به عبارتی بزرگترین و طولانی‌ترین خط ریلی خاورمیانه با افتتاح 12 کیلومتر، چهارراه ولیعصر را به بزرگراه آزادگان متصل کرد.
یک سال و چهار ماه بعد درست در شهریور ماه 94، رئیس جمهوری با همراهی محمد باقر قالیباف به ایستگاه «قائم» آمد تا بخش شمالی خط 3 نیز با 18 کیلومتر طول، افتتاح شود.
حالا حدود 9 ماه از افتتاحیه نهایی بیشتر ایستگاه‌های خط 3 می‌گذرد، اغلب ایستگاه بجز چند ایستگاه معدود نیمه شمالی درحال مسافرگیری هستند و این خط قرار است با عبور از نقاط ترافیکی شهر همچون میدان «راه‌آهن» و تقاطع «بهشتی- شریعتی»، با 37 کیلومتر طول، جنوبی‌ترین نقطه پایتخت را به شمالی‌ترین نقطه آن وصل کند، اما هنوز فاصله آمدن قطارها در بعضی ایستگاه ها در خوشبینانه‌ترین حالت 30 دقیقه است، واگن‌ها برای فعالیت در خط 3 قرض گرفته شده‌اند، ایستگاه‌ها فاقد هواکش میانی هستند و این خط به علت نبود پست برق مجزا، ناچار به گرفتن برق از سایر خطوط شده است! و اینها یعنی خط 3 در شرایط «های ریسک» کار می‌کند.
این روزها تماشای فضای غبارآلود و مه گرفته اغلب ایستگاه‌های خط 3 و استشمام بوی گچ و سیمان و خاک برای مسافران «آزادگان» به «قائم» چندان عجیب نیست، آنها به خوبی می‌دانند که اگر مشکل تنفسی دارند یا میانسالند و کودک خردسال دارند، نباید ریسک داخل شدن به ایستگاه‌های خط 3 را به جان بخرند؛ هوای نامطلوب و آزاردهنده‌ای که حتی صدای راهوران مترو را هم در آورده است. آنها هم که به ناچار باید بدون ماسک روزانه 7 تا 8 ساعت را در هر ایستگاه سپری کنند، از اینهمه دود غلیظ به ستوه آمده‌اند.
علی. الف که حالا حدود 2 ماه است از خط یک به خط 3 آمده تا به عنوان نیروی کمکی خدمت کند، درباره هوای غیر قابل تنفس در ایستگاه‌ها می‌گوید: «هنوز هواکش‌های مترو راه نیفتاده، اما جایشان مشخص شده است و کارگرها هم مشغول نصب جت فن‌های قطار هستند، باور کنید ما هم از این وضعیت کلافه شده ایم...»
خانم اکبری که هر روز مجبور است برای رفتن به محل کارش از خط 3 استفاده کند هم با ابراز ناراحتی از تأخیرهای 30 تا 45 دقیقه‌ای بعضی خطوط می‌گوید: «من بعضی روزها حتی تا 50 دقیقه هم در ایستگاه قائم معطل شده ام، البته در خط چهارراه ولیعصر، قطارها معمولاً هر 15 تا 20 دقیقه می‌رسند، درحالی‌که در خط‌های دیگر، زمان انتظار بیشتر از 5-4 دقیقه نیست. متأسفانه نبود همین زمانبندی، کار را برای ما شاغلین سخت کرده تاجایی‌که بعضی وقت‌ها ترجیح می‌دهم با ماشین شخصی یا تاکسی تردد کنم.» مهرانگیز طباطبایی هم که یک پرستار نیمه وقت است از سردرگمی و بی‌نظمی قطارها در خط 3 می‌گوید.
او معتقد است که قطارها بعضی اوقات در نیمه شمالی یک در میان توقف می‌کنند و این موجب شده تا مسافران ندانند که قطار دقیقاً در ایستگاه مورد نظرشان می‌ایستد یا نه!
مثلاً یک روز در ایستگاه نوبنیاد توقف می‌کند و یک روز دیگر به علت مشکلات فنی یا افتتاح ایستگاه جدید، از بلندگو اعلام می‌شود که قطار در این ایستگاه توقف ندارد. یا برخی مسافران اصلاً نمی‌دانند قطارها در کدام ایستگاه‌ها توقف می‌کنند! خانم کریمی هم که از ایستگاه «راه‌آهن» سوار قطار شده با انتقاد از هوای نامطلوب و سروصداهای ایجاد شده در تونل‌های خط 3 می‌گوید: «بارها به علت کمبود واگن، مجبور شده‌ایم در ایستگاه شهید بهشتی پیاده شده و دوباره سوار یک قطار دیگر شویم. همین پیاده و سوارشدن‌ها 30 دقیقه زمان می‌برد.
وقتی هم اعتراض می‌کنیم، می‌گویند واگن کم است. یا وقتی نسبت به هوای داخل ایستگاه و نم و رطوبتی که وجود دارد، گلایه می‌کنیم، می‌گویند تا آخر هفته درست می شود، ما نمی‌دانیم این آخر هفته کی می‌رسد. بعضی وقت‌ها هم می‌گویند به خاطر افتتاح ایستگاه‌های جدید است!»
این انتقادات در حالی از سوی شهروندان هر روز تکرار می‌شود که کارشناسان دلایل قابل توجهی برای این همه نگرانی دارند.
محمدابراهیمی، کارشناس حمل و نقل که از نزدیک در جریان راه‌اندازی خط 3 بوده است درباره همه این انتقادات به جزئیات قابل ملاحظه‌ای اشاره می‌کند.
او با بیان اینکه در فاصله بین هر دو ایستگاه باید 3 هواکش در ابتدا، انتها و قسمت میانی هر ایستگاه نصب شده باشد، می‌گوید: «این درحالی است که در طول خط 3 حتی یک هواکش بین تونلی یا همان میانی وجود ندارد و درمورد هواکش‌های انتهایی و ابتدایی هم فقط، جای هواکش تعبیه شده و هنوز هیچ هواکشی نصب و راه‌اندازی نشده است، به همین علت هواسازی داخل ایستگاه‌ها و پمپاژ هوا مثل خط یک، انجام نمی‌شود و هوای داخل ایستگاه‌ها، غبارآلود و برای تنفس گروه‌های حساس جامعه، خطرناک است.
او با تأکید بر اینکه هوای زیرزمین به طور طبیعی بی‌کیفیت است، به مشکلاتی اشاره می‌کند که نبود یک هواکش میانی برای مسافران مترو ایجاد می‌کند: «متأسفانه در طول خط 3 حتی یک هواکش میانی هم وجود ندارد، درحالی‌که این هواکش موظف به پمپاژ هوا بین دو ایستگاه است، ضمن اینکه اگر آتش سوزی اتفاق افتاد، دود ناشی از حریق از آن خارج می‌شود و از طرفی مردم هم می‌توانند از آن به عنوان یک راه اضطراری استفاده کنند.
مسأله اینجاست که اگر بخواهند در آینده هم این هواکش را تعبیه کنند باید دوباره تونل را سوراخ کنند و خط تعطیل شود که به طور حتم کار سخت و پرهزینه‌ای است.»
این کارشناس حمل و نقل با بیان اینکه افتتاح خط 3، نمایشی است و با صرفه‌جویی در هزینه‌های واقعی اتفاق افتاده، تأکید می‌کند: «شهرداری برای تعبیه هواکش میانی مجبور به خرید ملک و جاسازی آن مثل سایر خطوط است، شما براحتی می‌توانید ساختمان سفید رنگ ورودی مدرس شمال به میدان هفت تیر را ببینید که این همان مکان هواکش میانی ایستگاه هفت تیر است، اما چنین چیزی برای خط 3 پیش‌بینی نشده است.»
ابراهیمی با انتقاد از نبود پست برق برای خط 3 به قرضی بودن خطوط برق در ایستگاه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «خط 3 حتی واگن هایش را هم از خطوط دیگر قرض گرفته و کهنه بودن آنها کاملاً محرز است، ضمن اینکه نبود پست برق جداگانه بسیار خطرناک است و اگر اتصالی ایجاد شود، به همه خطوط فشار وارد می‌کند.»
وی با تأکید بر اینکه خط 3 در شرایط ریسک فعالیت می‌کند، می‌گوید: «در خط 3 مثل ایستگاه نوبنیاد، مدیریت ایمنی رعایت نمی‌شود و حتی برخی کارکنان مترو می‌گویند که از خط 3 استفاده نکنید، چون با یک اتفاق ساده، چندین فاجعه غیر قابل کنترل رخ می‌دهد.»
خط 3 متروی تهران حدود 4 هزار میلیارد تومان هزینه در برداشته، با وجود این ابراهیمی معتقد است شهرداری باید به جای صرف 4 برابر هزینه واقعی ساخت اتوبان صدر و تونل نیایش، از بودجه عمرانی برای راه‌اندازی خط 3 در شرایط استاندارد استفاده می‌کرده است.
روزنامه ایران آمادگی انتشار نظرات موافق و مخالف کارشناسان حوزه حمل و نقل را در این زمینه دارد.
نظر شهرداری درباره این مشکلات چیست؟
احسان مقدم،مشاور مدیر عامل و مدیر ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره برداری متروی تهران درباره برنامه حرکت قطارها در خط 3 متروی تهران به «ایران» می‌گوید: با توجه به اینکه همچنان عملیات عمرانی برای افتتاح خطوط در خط 3 ادامه دارد، هم اکنون میانگین حرکت قطارها در نیمه شمالی خط 3 هر 30 دقیقه و در نیمه جنوبی این خط، هر 15 دقیقه است.
وی درباره میانگین حرکت قطارها در سایر خطوط هم تصریح می‌کند: هم اکنون میانگین حرکت قطار در خط یک، 4 و نیم دقیقه، خط دو، 4 دقیقه و در خط چهار هم حدود 5 تا 6 دقیقه است.
علی اکبرروح نواز؛ مدیر روابط عمومی شرکت متروی تهران هم با بیان اینکه مشکل اصلی مترو در تأمین بودجه و اعتبار برای تکمیل زیر ساخت‌هاست، مدعی است: مشکل اصلی ما در تأمین بودجه است، چراکه دولت طی 10 سال اخیر به شکل قطره چکانی عمل کرده و نتوانسته سهم 50 درصدی خود را در تأمین هزینه‌های مترو بپردازد.
پس طبیعی است به علت سرعت بالای کار و نبود بودجه، راه‌اندازی خط 3 با مسائلی مواجه باشد که البته این یک امر طبیعی است و در دیگر کشورها هم در شرایط استاندارد خطوط مترو پیش از تکمیل نهایی زیرترافیک می‌روند.
وی درباره نصب هواکش‌های ابتدا، انتها و میانی ایستگاه‌ها نیز می‌گوید: همه هواکش‌های ابتدایی و انتهایی در نیمه جنوبی، حد فاصل ایستگاه آزادگان به چهارراه ولیعصر نصب شده است، اما در نیمه شمالی خط 3 یعنی از ایستگاه چهارراه ولیعصر به قائم، پیمانکار طبق قراردادی که دارد همچنان درحال نصب و راه‌اندازی این هواکش هاست.
روح نواز همچنین درباره هواکش‌های میانی هم تأکید می‌کند: هواکش تونلی جزو ضروریات اصلی مترو نیست که اگر بود به طور حتم خط زیر بار ترافیک نمی‌رفت. در خط 4 نیز که در زمان مهندس هاشمی ساخته شده، برخی ایستگاه‌ها همچنان فاقد هواکش‌های میان تونلی هستند.
وی همچنین درباره تأمین برق فشار قوی برای خط 3 هم می‌گوید: هم اکنون پست برق درنیمه شمالی در ایستگاه نوبنیاد و در نیمه جنوبی هم در ایستگاه قلعه مرغی نصب شده است ، اما به علت نبود اعتبار ما به ناچار از برق سایر خطوط استفاده می‌کنیم که البته طبق مذاکره با اداره برق تهران قرارشده به صورت اقساط، اعتبار برق کشی پرداخته شود، براین اساس بزودی برق خط 3 تأمین می‌شود.
منبع: ايرنا
