رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران می گوید: باید برای ۱.۲ میلیون تهرانی ذخیره امدادی داشته باشیم که به نظرم الان تنها برای ۳۰۰ هزار نفر ذخیره امدادی وجود دارد.
احمد صادقی دکترای مدیریت بحران از دانشگاه تهران است که در دیماه ۱۳۹۲ به عنوان جانشین شهردار در سازمان مدیریت بحران پایتخت منصوب شد. وی در مورد وضعیت مدیریت بحران در پایتخت سخن گفت. مشروح این گفتگو را در ذیل می خوانید.
*به اعتقاد شما کدام طرح های سازمان پیشگیری و مدیریت بحران در سال ۹۴ موفق بوده است؟
- کارهای زیادی انجام شد که هر کدام سرآغاز کاری بلندمدت است. اما مهمترین اقدام این بود که کمی ذهن مدیران شهری و مدیران کشور را درگیر مدیریت بحران کردیم.
*یکی از اقدامات سازمان متبوع شما اجرای طرح مدرسه آماده بود که برای آن هم هزینه و وقت زیادی صرف کردید آیا به نتیجه دلخواه رسیدید؟ البته در ظاهر هنوز مدارس آن طور که باید آماده نیستند؟
- مدرسه آماده طرح موفقی بود که راه خودش را پیدا کرده و امید داریم در پایان برنامه ۵ ساله همه مدارس تهران تحت پوشش این طرح قرار بگیرند. فکر می کنم ۱۰۰۰ مدرسه ای که در تهران به صورت پایلوت کار را آغاز کردند حس کردند که می توانند مدرسه را برای هر اقدام اجتماعی آماده کنند. کار با مطالعه و کارشناسی بود تا جایی که سازمان مدیریت بحران کشور به این نتیجه رسید که این مدل را ملی انجام دهد.
* اما به اعتقاد من گام اول مقاوم سازی و نوسازی مدارس است؟
- اتفاقا در این طرح بنای ما نوسازی مدارس نیست. چون این کار جزو وظایف سازمان نوسازی است.
* خب وقتی مدرسه ای فرسوده باشد این تلاش شما برای آمادگی در بحران بیهوده نیست؟
- اتفاقا مدرسه ای آماده است که بتواند تشخیص دهد که مدرسه اش فرسوده است و آن را اصلاح کند. پس باید مخاطرات مدرسه برطرف شود و این در طرح مدرسه آماده است.
* بعد از طوفان های سال ۹۴ در تهران شاهد سیلاب های خطرساز هم بودیم و قرار شد کارگروه سیلاب پایتخت تشکیل شود. آیا این کارگروه جلسه ای هم داشت؟
- این کارگروه توافق سه جانبه میان شهرداری، وزارت نیرو و شورای شهر است و چند سالی است این تفاهم نامه مشترک در حال اجرا است و اقدامات خوبی انجام شده است. سال ۹۴ هم کار بیشتر شد. بحث جمع آوری آبهای سطحی بخشی از تفاهم نامه است. همچنین آزادسازی حریم های تهران؛ در سیستم هشدار سریع و پیش بینی هم مطالعات اولیه انجام شده و امسال با اولویت شهرداری تهران دنبال شده و تا پایان سال ۹۶ به بهره برداری می رسد. مانور سیلاب هم در دستور کار امسال قرار دارد و خروجی مانور باید به پروتکل های همکاری میان دستگاه ها ختم شود.
* در روزهای پایانی سال ۹۴ سازمان مدیریت بحران کشور به این فکر افتاد با موسسه زلزله شناسی تفاهم نامه ای منعقد کند. آیا سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با این موسسه تفاهم نامه ای دارد؟
- این همان نتیجه آماده باشی است که در زلزله احتمالی شهر تهران داشتیم و قرار شد متولی بحث هشدار زلزله، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران باشد و عنوان شد که اداره ژئوفیزیک تهران چندین سال تشکیل جلسه نداده حتی در مرحله تعطیلی بود و بودجه و امکاناتش تامین نشده بود و سازمان مدیریت بحران کشور تعهد کرد این بودجه را تامین کند. ما هم به عنوان شهرداری تهران با این موسسه همکاری داریم اما مرجع قانونی هشدار زلزله ژئوفیزیک دانشگاه تهران است.
ژاپنی ها به ایران باز می گردند
* آیا ماموریت تیم های ژاپنی (جایکا) در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران به پایان رسیده است؟
- ماموریت جایکا سال گذشته تمام شد اما در سفری که به ژاپن داشتم درخواست داشتم تا طرح جامع لرزه ای شهر تهران را که ۱۵ سال از آن می گذرد را مجدد بازنگری کنند. آنها هم قبول کردند.
* چرا بانک اطلاعات کامل و جامع در مورد بیمارستانها و مدارس و اماکن فرسوده در تهران نداریم؟
- متاسفانه اینکه برخی مسئولان استان می گویند که این بانک وجود ندارد درست نیست. این نقص در کل کشور هم مشاهده می شود و نبود همین بانک اطلاعات در زمان بحران ضربه خواهد زد. ما هم تا جایی که توانسته ایم این اطلاعات را دریافت کردیم و می توانیم مدعی باشیم که بانک اطلاعاتی از اماکن عمومی تهران را داریم.
برخی از واژه گاف خوششان نمی آید
* لایحه جدید مدیریت بحران کشور که حاشیه هایی به همراه داشت داغ ترین اخبار در حوزه قانونگذاری در مدیریت بحران بود و شنیده شد پیشنهاداتی برای اصلاح این قانون از سوی دستگاه های مرتبط به مجلس و کمیسیونهای مربوطه ارائه شد. آیا شهرداری تهران هم به عنوان متولی مدیریت بحران پایتخت پیشنهادی ارائه کرده است؟
- جلسات کارشناسی را شخصا حضور داشتم و به نتایج خوبی رسیدیم. یکی از بزرگترین دستاوردها، نقش مدیریت شهری در بحران در کلان شهرها بوده است.
* یعنی بر اساس اصرار آقای نجار، مدیر بحران تهران استاندار تهران است؟
- همان اول هم این بحث نبود. پیشنهادی که داده شده این است که در زمان بحران مدیر بحران تهران وزیر کشور باشد.
*دولت پیشنهاد داده بود نام سازمان پیشگیری و مدیریت بحران کشور حوادث غیرمترقبه شود آیا این موضوع هم بررسی شد؟
- این را هم در کمیسیون ها بحث کردیم. پیشنهاد ما این بود که این نام شانه خالی کردن از مدیریت بحران کشور است و گفتیم سازمان حوادث غیرمترقبه و مدیریت بحران شود.
* یادم هست سایت بحران نیوز وابسته به سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران تیتر ۱۰ گاف در لایحه مدیریت بحران کشور را منتشر کرد و حاشیه هایی به همراه داشت. آیا این ۱۰ گاف هنوز باقی است؟
- نمی دانم چرا دوستان وقتی نام گاف به میان آمد به آنها برخورد. ما هم می گوئیم ایرادات کارشناسی. و توقع داریم استقبال کنند. در هر حال خیلی از موارد در این لایحه پاسخ داده نشده و سطح حادثه را استانی و منطقه ای کردند و برای هیچ کدام شاخص تعیین نشده و ارتباط بین سطوح اصلا مشخص نیست. نقش سطح اول حادثه یعنی مردم اصلا مشخص نشده و تعریفی در لایحه ندیدیم. حتی مسئولیت حاکمیت نسبت به گروه های مردمی و جایگاه مدیریت شهری هم ندیدیم. انگار فقط می خواهند کشور بی قانون نباشد و به سرعت این لایحه دارد تصویب می شود.
اقلام و تجهیزات امدادی برای ۳۰۰ هزار تهرانی در حادثه داریم
* برگردیم به مدیریت بحران تهران؛ الان پایگاه های پشتیبانی و سوله های بحران پایتخت چگونه است و در چه وضعیتی قراردارد؟
- سال ۹۴ با یک وضعیت نامطلوب اقتصادی در کشور مواجه بودیم و دستگاه هایی که باید اقلام امدادی و پشتیبانی را در سیلوهای بحران ذخیره می کردند این کار را انجام نداده و حتی از ذخایر استفاده کردند و جایگزین نکردند. اگر شهر تهران را ۱۲ میلیون نفر بگیریم بر اساس استاندارد باید تا ۲ درصد امکانات و تجهیزات امدادی ذخیره و آماده داشته باشیم اما حتی بیشتر آن یعنی بر اساس مصوبه هیئت دولت تا ۱۰ درصد باید تامین شود. یعنی باید برای ۱.۲ میلیون تهرانی ذخیره امدادی داشته باشیم که فکر کنم اکنون تنها برای ۳۰۰ هزار نفر تجهیزات داشته باشیم.
* شما به عنوان شهرداری تهران و مسئول مدیریت بحران پایتخت، سوله بحران دارید! و باید در اختیار هلال احمر و دستگاه ها قرار دهید تا آن را تجهیز و تامین و پشتیبانی کنند. این کار الان انجام شده است؟
- الان تعداد ۱۲۰ سوله داریم که باید تعدادی از آنها برای دپوی اقلام در اختیار هلال احمر قرار بگیرد در حالی که اعتبارات لازم در اختیار هلال احمر تهران نیست.
وقتی قالیباف برای معاون اول نامه نوشت
* تاکنون مشکل و مورد خاصی به عنوان هشدار پیش آمده تا شما به عنوان مسئول مدیریت بحران تهران نامه ای به شهردار ارسال کنید؟
- در سال گذشته مواردی بود که با نامه آقای شهردار در شورای عالی مدیریت بحران مطرح و حتی به شخص معاون اول رئیس جمهور ارائه شد. مهمترین آن سیلاب شهر تهران بود که در این نامه تشکیل شورای عالی مدیریت بحران کشور درخواست شد که خوشبختانه تشکیل شد.
فعلا برنامه ای برای موزه زلزله تهران نداریم
* یکی از طرح های شکست خورده سازمان مدیریت بحران تهران، موزه زلزله است که قصه آن مانند ساخت مصلی تهران شده و دیگر دارد به ۱۰ سالگی نزدیک می شود. چرا؟
- موزه زلزله؛ خیلی هزینه بردار است در حالی که اولویت های مهمتری داریم. با همکاری جایکا ژاپن مطالعات اولیه انجام شد و طراحی هم به مرحله نهایی رسید و حتی زمین هایی در منطقه ۲۲ و ۱۲ تعیین شدند. با این حال به دلیل هزینه های بالا فعلا در اولویت نیست. البته در شورای مدیریت بحران کشور مصوب کردیم تا با کمک ۸۰ میلیارد تومانی دولت بتوانیم این موزه را بسازیم.
* سازمان مدیریت بحران تهران یک مرکز علمی کاربردی هم ایجاد کرد گزارشی از عملکرد این مرکز دارید؟
- این مرکز هم در بحث علم جدید مدیریت بحران دارد کمک می کند و الان ۱۲۰ دانشجو داریم که ۴۰ تای آن در حال اخذ کارشناسی هستند. توصیه هم کردیم تا پودمانهای آموزشی را در تمام اقشار ارائه کند.
تعداد مدیران بحران کشور به اندازه انگشتان دست و پا نیست
*جذاب ترین فیلم های هالیود بر روی سناریوهایی بنا شده که در آن به نوعی مدیریت بحران دیده می شود. تغییر آب و هوایی، سقوط هواپیما، شکست سد، زلزله و سیلاب که در این فیلم ها به نوعی قدرت مدیریت بحران آمریکا به رخ کشیده می شود. سوال این هست که آیا در ایران مدیر بحران داریم؟ اگر داریم آیا به روز هستند؟ می توانند مدعی این مدیریت باشند؟
-سوال فنی و درستی است. ما مدیر بحران در ایران بسیار کم داریم و خیلی از مدیران بحران ما اصلا مدیر بحران نیستند. تنها تعدادی که هشت سال دفاع مقدس را تجربه کردند، می توانند در این زمینه فعال باشند که تعداد آنها به اندازه انگشتان دست و پا هم نمی رسند.
*امروز یکی از پرترافیک ترین مسیرهای حمل و نقل عمومی، مترو تهران است. جایی که شاید روزانه بیش از ۳ میلیون شهروند تردد می کنند و این به تنهایی تولید بحران است. حالا اگر حتی حادثه کوچکی مثل خودکشی، قطع برق یا دودگرفتگی در مسیرهای مترو رخ دهد شاهد وضعیت بحرانی هستیم چه برسد به زلزله و سیلاب و غیره .... آیا این تعامل و مدیریت بحران در مترو هست؟
- مانورهای متعددی انجام شد و در سال ۹۴ هم لایحه خوبی تدوین شده تا فضاهای زیرسطحی مثل مترو و تونل ها در موضوع تقویت مدیریت بحران اجرایی شود. این لایحه در شورای شهر مطرح است. شاید یکی از خروجی های مانورهای نیمه شب این بود که دسترسی های بیشتری را برای تونل های مترو لحاظ کنیم و حتی تجهیزات مورد نیاز مترو برای مدیریت بحران بر اساس همین خروجی مانورها تامین شد.
طرح جامعی برای نیازهای دستگاه های مرتبط با مدیریت بحران نداریم
* سازمان هایی که عضو سازمان مدیریت بحران هستند مانند سازمان هواشناسی تهران یا اورژانس دارای نقاط ضعف و قوتی هستند که قطعا در زمان حادثه مشکل ساز می شود. این نقاط ضعف و قوت از سوی شما دیده می شود؟ آیا هشدار؛ اخطار یا برای رفع آن چاره اندیشی شده است؟
- گاهی اعلام می کنیم که دستگاه ها خواسته ها و نقاط ضعف خود را مطرح کنند. این مهم به مدیریت بحران کشور و سازمانهای بالا دستی هم منعکس شده است. اما تمام این نیازها باید تحت عنوان طرح جامعی دیده شده باشد که چنین طرح جامعی نداریم.
دستگاه های مرتبط با مدیریت بحران آمار نمی دهند
* به عنوان خبرنگار توقع دارم در سایت شما و یا حتی روی میز شما گزارشی روزانه مبنی بر اینکه در زمان بروز زلزله در تهران محله به محله و نقطه به نقطه شهر وضعیت بافت فرسوده، تعداد تلفات احتمالی، مکان های امن، استقرار نیروهای امدادی، راه های مواصلاتی و غیره را مشاهده کنم. این وجود دارد؟
- مدیریت بحران اسمش مسئول هماهنگی است اما ابزار و امکانات در دست ما نیست. وزارت بهداشت که اورژانس در دست دارد شاید نخواهد بگوید برای زلزله ۵.۵ ریشتری چه توانایی دارد؟ من این اطلاعات را ندارم. خب این فرهنگ غلط وجود دارد که آمار و اطلاعات را به هم نمی دهیم. اما ما مهندسی معکوس کردیم و سامانه خسارت زلزله تهران را آماده کرده با سناریوهای متفاوت مشخص شده و در اختیار دستگاه ها قرار دادیم تا آنها امکانات خود را بر اساس این سناریو تامین کنند.
تهران صاحب ندارد/ هرفردی برای خودش امپراطوری تشکیل می دهد/یک طرح کشف شد!
* چرا این سردرگمی وجود دارد؟ چرا سکان مدیریت بحران کامل دست شما نیست؟
- شما متولی شهر تهران را پیدا کنید و بگوئید صاحب تهران کیست؟ سوالتان را از او بپرسید. ما مدیریت واحد شهری نداریم و هر فردی برای خودش یک امپراطوری تشکیل می دهد و زمان اتفاق مسئولیت برعهده نمی گیرد. ما طرح جامع مدیریت بحران کشور، استان، شهر نداریم... یعنی اصلا اسناد بالادستی نداریم. اما با روزها و ماه ها تلاش در سال ۹۴ توانستیم مرکز اسناد راه اندازی کنیم و ۲ طرح جامع مصوب هیئت دولت در سال ۷۹ و ۸۰ پیدا کردم. یعنی هیئت دولت برای تهران طرح جامع مدیریت بحران تصویب کرده و بعد از یاد رفته است. حالا قرار شد این طرح کشف شده را در سال ۹۵ بازنگری کنیم.
منبع: مهر
